Bosh sahifa ยป Tadbir senariysi ยป Muhammad Yusuf tavalludiga atab tadbir ssenariylar to’plami

Muhammad Yusuf tavalludiga atab tadbir ssenariylar to’plami

by nafisa nafisa

Muhammad Yusuf tavalludiga atab tadbir ssenariylar to'plami

Muhammad Yusufni xotirlab.

Muhammad Yusuf degan shoir she`riyatga qanday kirib kelganini adabiyotimiz sezmay ham qoldi.ย  Ammo u tezda, hammani hayron qoldirib, og`izga tushib ketdi. Uning ijodi haqida gap ketganda, ko`pincha qo`shiqlarini tilga oladilar. Uning yozganlari nihoyatda dolzarb mavzuda, o`ta jiddiy, ammo xalq tiliga juda yaqin va ravon tilde yozilgan. U qo`shiqlari bilan emas, avvalo xalq dardini barilla aytgan, yurt muhabbatini hech kimga o`xshamagan misralarda ta`riflagan she`rlari bilan tanildi, shuhrat qozondi.

Muhammad Yusuf xalq mehrini qozongan shoir

Muhammad Yusuf kitoblarini varaqlasangiz, qulog`ingiz ostida qo`shiq yangrab turgandek har bir she`rni zavq-shavq bilan o`qiymiz. Qat-qatiga ichki dardga sherik bo`lasiz.

Muhammad Yusuf degan shoir she`riyatga qanday kirib kelganini adabiyotimiz sezmay ham qoldi.ย  Ammo u tezda, hammani hayron qoldirib, og`izga tushib ketdi. Uning ijodi haqida gap ketganda, ko`pincha qo`shiqlarini tilga oladilar. Uning yozganlari nihoyatda dolzarb mavzuda, o`ta jiddiy, ammo xalq tiliga juda yaqin va ravon tilde yozilgan. U qo`shiqlari bilan emas, avvalo xalq dardini barilla aytgan, yurt muhabbatini hech kimga o`xshamagan misralarda ta`riflagan she`rlari bilan tanildi, shuhrat qozondi.

Muhammad Yusuf kamdan-kam tig`iladigan iste`dod egasi bo`lish bilan birga, kamdan-kam shoirda uchraydigan xislat egasi-shihratdan qochadigan kamsuqum inson edi. U shuhratning emas uning ortidan quvib yurardi. Yning yozgan she`rlari bir qarashda juda sodda, jo`n yoziladiganga o`xshab tuyuladi. Ammo, unga o`xshatib yozish biror bir shoir qo`lidan kelmaydi. Uning yoziladiganga o`xshab ko`ringan misralari muxlislarini yig`latadi, kuldiradi, o`z og`ushiga tortib oladi. Odamlar uning she`rlarini hayajonsiz o`qimaydigan, kitoblarini do`konlardan qidirib yuradigan bo`ldilar.

Muhammad Yusuf baxtli, omadli shoirlardan edi. Unga mustaqil yurtni, ozod xalqni ko`rish nasib etdi.. Yurtningeng ulug` bayramlarida uning qo`shiqlari barilla yangraydigan bo`ldi. Ozbekiston xaqidagiย  she`rini yoshlar hatto o`z madhiyalariga aylantirib yubordilar. Shu o`rinda Hurmatli yurtboshimizningย  bu kamsuqum shoirga shaxsan e`tiborini aytmay bo`lmaydi. Shoir Muhammad Yusufga Prezidentimizning mehrlari bobomiz Ulug`bek Haqidagi qo`shiqni eshingan paytlaridayoq tushgan edi. โ€œXalq shoiriโ€ย  unvoniniย  ham mamnuniyat bilan unga o`zlari topshirgan edilar.

Muhammad Yusuf tarjimai hol.

Muhammad Yusuf sheโ€™riyatida xalq va vatan timsoli

ย ย ย ย ย ย  Ona- Vatanni sevish, uni ardoqlash, himoya qilish insonning birinchi darajali burchi, shu bilan birgalikda uning vatanparvarlik fazilati, qalbning eng oliy tuyg`ularidan biridir. Shuning uchun ham Vatan mehri, sog`inchi undan ikki qadam uzoqlashmasdan turib qalbga larza soladi. Vatan mehri, muqaddas ona tuproq sog`inchi o`rnini hech narsa bosa olmaydi. Muhammad Yusuf o`z sheโ€™rlarida ham xalq qo`shiqlari ohangidan muhim uslubiy vosita sifatida unumli foydalangan. Bu ham shoir asarlarining xalqona, milliy ruhini kuchaytirishga xizmat qiladi.

Vatan!โ€ฆ Bu so`zdan ulug`roq nima bor jahonda. Uni ulug`lamagan shoir bormikan dunyoda?!. Yana shunisi borki, har bir ijodkor o`z qalbidagi Vatanni o`zicha kashf etadi.

Muhammad Yusufning vatanparvarlik ruhida yozgan sheโ€™rlarini ham o`ziga xos- Vatanga bo`lgan mehr natijasi, yuksak ilhom samarasi deb aytish mumkin. U Vatanni farzand diliga qanchalik yaqin va bir butunligidan kelib chiqib madh etadi:

Men dunyoni nima qildim,
O`zing yorug` jahonim.
O`zing hoqon,
O`zing sulton,
O`zing taxti Sulaymonim,
Yolg`izim,
Yagonam deymi
Topganim koshonam deymi,
O`zing mening ulug`lardan
Ulug`imsan, Vatanimโ€ฆ

Muhammad Yusuf dastlabki yozgan sheโ€™rlarining birida ยซOnajon, Toshkentda qolib bir zo`r shoir bo`laman, yoki qishloqqa borib, yalpizga suyanib o`lib qolamanยป degan misralarini bitgan edi.

Haqiqatdan ham, Muhammad Yusuf yurtimizning zo`r shoirlaridan biri bo`lib yetishdi. U Toshkent Davlat universitetini bitirgach, gazeta, jurnal va nashriyot tahririyatlarida ishladi. Birinchi yozgan sheโ€™rlar to`plami ยซTanish teraklarยป 1985 yilda nashr etildi. Keyinchalik uning ยซIltijoยป, ยซUyqudagi qizยป, ยซIshq kemasiยป, ยซKo`ngilda bir yorยป, ยซYolg`onchi yorยป kabi ko`plab to`plamlari nashr etildi. Uning sheโ€™rlari xalq orasida juda mashhur bo`lib, ko`pchiligi qo`shiq bo`lib kuylandi.

Jamiyatda bo`layotgan turli o`zgarishlarga shoir doim munosabat bildirib sheโ€™r yozdi. Bu oddiy munosabat emas, kuyib, yonib aytilgan dil dardlari boshqalarning ham qalbida iztirob qo`zg`atdi. Muhammad Yusuf tarix haqida ko`p sheโ€™r yozardi. Ona xalqi boshiga tushgan musibatlardan azob chekib, sitam ko`rardi. Bundan bir necha yuz yil oldin xalq boshiga tushgan musibat ham shoir yuragini o`rtadi. U xalqning kelajagi haqida o`yladi. Kelajakni bilish uchun esa tarixni bilish kerak deb taโ€™kidlardi.

U ko`p sheโ€™rlarida qatag`onga uchragan vatandoshlarimizning ruhini yod olar edi. Bu sheโ€™rlar motam marosimida aytilayotgan marsiyaday taโ€™sir kuchiga ega bo`lib, nohaq qatl etilgan ajdodlarimiz ruhiga qo`yilgan haykalday taโ€™surot qoldiradi. O`quvchi bu sheโ€™rlarni o`qiganda ko`z o`ngida qancha dahshatlar namoyon bo`ladi:

Oq oltin bobom-a, voh tillo bobom,
Usmonim, Cho`lponim, Abdullo bobom.
Qora yer bahrida qon yig`lab qolgan
Akmal Ikrom bobom, Fayzullo bobom.

Ko`rinib turibdiki, ana shu to`rt qator sheโ€™rda qancha-qancha fikrlar bayon etilgan. Vaholanki, bu to`rt misra katta bir sheโ€™rning dastlabki bandlari xolos. Sheโ€™rning davomi ham huddi shunday haroratli misralar bilan yozilgan.

Shoirning ko`plab sheโ€™rlari qo`shiq bo`lib kuylanib kelmoqda. Bu oddiy qo`shiqlar emas, kishini sehrlovchi, uni allalab tebratuvchi, his- tuyg`ularni junbushga keltiruvchi qo`shiqlardir.

Shoirning ona-Vatan, yurt, xalq haqidagi sheโ€™rlari nihoyatda jozibali yozilgan. Uning ยซVatanยป, ยซMadhiyaยป, ยซSamarqandยป, ยซXalq bo`l elimยป sheโ€™ri bunga misol bo`la oladi. ยซXalq bo`l elimยป sheโ€™riย ย  el orasida katta shuhrat qozongan, bayramlarda elni oyoqqa turgazgan tantanali, jozibali qo`shiqqa aylandi:

Muhammad Yusufning lolaqizgโ€™aldoq sheri

Qadim yurtga qaytsin qadim navolarim,
Qumlar bosib quritmasin daryolarim.
Alpomishga alla aytgan momolarim
Ruhini shod etay desang- xalq bo`l elim!
Dunyoga boq qaddi sendek kim bor yana,
Dovrug`i ham dardi sendek kim bor yana.
Xalq bo`lishga qaddi sendek kim bor yana.
Moziyni yod etay desang- xalq bo`l elim!

ย ย  Shoir bu satrlarni bitar ekan, ajdodlarimizga bo`lgan xurmatni, Vatanning naqadar ulug`vorligini,ย  jasurlik, fidokorlik kabi fazilatlarni o`sib kelayotgan yosh avlod ongiga singdirgan holdaย  el bilan-xalq bilan birgalikda bo`lishga ishontirdi va ยซUnga qanot bo`lay desang-xalq bo`l elimยป deya bong urdi.

hullas, Muhammad Yusuf serqirra ijodkor. U qalamga olgan mavzular turli xil bo`lib, barchasiga o`ziga xos originallik bilan yondoshgan.

Mehr va muhabbat kuychisi

ย ย ย ย ย ย ย  Xalqona ohang Muhammad Yusuf sheโ€™riyatining bosh yo`rig`ini belgilaydi. Uning sheโ€™rlaridagi balandparvozlikdan xoli soddalik va samimiyat, ikkinchi tomondan, musiqaga yaqinlik ana shu xalqona ohangning o`zaklaridir.

Bolalikda ko`rgan kechirganlari, bolalik xotiralari ijodkor shaxsiyatini, dunyoqarashini shakllantirishi bor haqiqat. Ijodkor bolaligida nimagaki zoriqqan bo`lsa, nimagaki talpingan bo`lsa-ana shular uning asarlarida turli-tuman shakllarda namoyon bo`laveradi. Bunga adabiyot tarixidan ko`plab misollar keltirish mumkin. Fariduddin Attorning ยซMantiq ut-tayrยป asarini bolalikda yod olgan, Hazrat Alisher Navoiy ham butun umr davomida shu asar taโ€™sirida yashadi, uning ilhombaxsh taโ€™siridan ruh oldi.

Shu maโ€™noda Muhammad Yusuf sheโ€™riyatini kuzatadigan bo`lsak, unda, eng avvalo, mehrga zorlik, insoniy mehrga tashnalik hissini ilg`ash qiyin emas. Uning sheโ€™rlarida tez-tez qo`llaniladigan, qo`llanish darajasi muntazam bo`lgan, mehr-muhabbatni uyg`otadigan, shavqat hissini kuchaytiradigan obrazlar juda ko`p. Bular: ยซjayronยป, ยซohuยป, ยซkiyikยป, ยซkapalakยป, ยซqaldirg`ochยป, ยซlolaqizg`aldoqยป, ยซyalpizยป, ยซyulduzยป kabilardir. ย Mazkur

iboralar satrdan satrga, banddan bandga, sheโ€™rdan sheโ€™rga ko`chib yuradi va shoir sheโ€™riyatida mag`zunlikning, maโ€™yuslikning, mehrning timsoli darajasiga ko`tarilgan.

Shoirning onalar haqida, qizlar va umuman olganda ayol kishi haqida bitgan dardchil sheโ€™rlarida yuqorida taโ€™kidlangan obrazlarni juda ko`p uchratish mumkin. Onalar, qizlar, singillar bilan tabiatan saralab olingan obrazlar o`rtasida ichki yaqinlik bor. Bu ichki yaqinlik har ikki tomonning nozikligida, himoyaga muhtojligida, ardoqqa zorligida, eโ€™zozga tashnaligida, mehr chanqoqligida aniq-ravshan ko`rinadi.

Qiz bor uyning fayzi bo`lak deydilar.
Jannat yo`li-qiz bor yo`lak deydilar.
O`ngirimda o`g`lim yo`q deb o`ksimang,
Tog` bo`lmasa qir ham tirgak deydilar.
Elning baxti botirlarga yor bo`lsin.
Ominalar, Xolidalar bor bo`lsin.
Qiz yo`q yurtga ko`klamlar sep to`sharmi?
Qiz borki, o`lka omon, qo`rg`on but,
Qiz kutmasa yigit olov chekarmi?
Jonlar ilhaq, ilinjlar tumor bo`lsin.
Maโ€™sudalar, Mavludalar bor bo`lsin.

Muhammad Yusufning ijodidagi mag`zunlik, bu sheโ€™rlarnio`qib kishini o`rtanishlari, rahmini keltiradigan ifodalar , tasvirlar ehtimol shoirning biografiyasi bilan bog`liq bo`lsa, ne ajab.

Muhammad Yusuf sara sheโ€™rlar toโ€™plami. M.Yusuf sherlari

Muhammad Yusufning ijodida sayqal topgan asoslardan yana biri muhabbat mavzuidir. Buyuk faylasuflar taโ€™biri bilan aytganda, muhabbat eski narsa, biroq har bir ko`ngil uni yangilaydi, yangidan kashf etadi. Muhabbat mavzuidagi sheโ€™rlardan shoirning qalami ravonlashadi, mavhum tuyg`u konkret shaklga kiradi, o`zligini izg`or etayotgan his tilga kiradi. Muhabbatning ozorlari, firoqu jafolari, vaslu vafolari poetik obrazlarda, kutilmagan sifatlarda o`ziga xos tarzda, taโ€™bir o`rni bo`lsa, muhammadona uslubda ifoda etiladi.

Muhabbat, ey go`zal iztirob,
Ey ko`hna dard, ey ko`hna tuyg`u.
Ko`kragimga qo`lingni tirab,
Yuragimni to`kib qo`yding-ku.
Muhabbat, ey go`zal iztirob,
Ko`chang kezdim sarson, dovdirab,
Yuzlarimga yuzlaring tirab,
Ko`zlarimni boylab qo`yding-ku!..

Shunday qilib, Muhammad Yusuf o`z ovozi, uslubiga ega sanโ€™atkorga aylanib, adabiyotda takrorlanmas iz qoldirdi, deb baralla ayta olamiz.

Shoir haqida xotiralar

ย ย ย  ยซMuhammad Yusuf tez og`izga tushdi. Biror shoir uningdek tez nom chiqarmagan, nomdor bo`lmagan. Ochig`ini aytsam, Muhammadga ko`z tegdi. ย Aslini olganda asl shoirlar uzoq yashamaydilar. Ammo ortdan abadiy yashaydigan meros qoldirib ketadilar. U mana shunday o`lmas meros qoldirdi.

Muhammad sheโ€™r muhlislarining yuragini o`rtab ketdi. Endi shoirning o`zi yo`q. Ammo Muhammad Yusuf deb atalmish Sheโ€™riyati bor. Bu sheโ€™riyat aslo zavol bilmaydiยป.

Said Ahmad,O`zbekiston qahramoni,O`zbekiston xalq yozuvchisi.

ยซU obro` talashmas, izzatini so`roqlab yugurib yurishdan or qilardi. Xuddi shundoq yaxshi insongina yaxshi ijodkor bo`lishi tabiiy va qonuniydir. Shu kabi yuksak fazilatlar tufayli Muhammad Yusufni xalqimiz ardoqladi. Yurtboshimiz otalarcha mehr ko`rgizdi. Uning xizmatlarini davlatimiz munosib baholadiยป Abdulla Oripov,O`zbekiston qahramoni,O`zbekiston xalq shoiri.

ยซBu ozg`ingina, istarasi issiq, qorachagina yigitcha bir ko`rishdayoq meni o`ziga tortgan edi. Shu o`rinda bir narsani taโ€™kidlamoqchimanki, inson umrining ohirigacha ilm o`rganadi, xayot darsini o`rganadi. Ammo sheโ€™r yozish ilmi shunday ilmki, uni o`rganib bo`lmaydi. U tug`ma bo`lishi kerak.

Muhammad ham tug`ma isteโ€™dod sohibi edi. U bu isteโ€™dodni rivojlantirdi, o`ziga talabchan bo`ldiยป.Erkin Vohidov, O`zbekiston qahramoni.O`zbekiston xalq yozuvchisi.

ย 

ยป U rostgo`y shoir, halol va pokiza qalb egasi. Shuning uchun ham uning sheโ€™riyati butun maโ€™naviyatga to`la. U Vatan haqida kuylaydimi, muhabbat haqida qo`shiq to`qiydimi, yoki tariximiz, taqdirimiz haqida kuylaydimi, hamisha xayotga, haqiqatga hamnafaslik tuyg`usi sezilib turardi. Uning sheโ€™rlari oddiy, ravon, soddaligi bilan xalq og`zaki ijodiga qamohangdirยป.

Sobir Mirvaliev,

O`zbekiston xalq shoiri Muhammad Yusufning asosiy sanalari

1954 yil 26 aprelda Andijon viloyatining Marhamat tumani, qovunchi qishlog`ida, dehqon oilasida dunyoga keldi.

1974 yilda Toshkentdagi Rus tili va adabiyoti institutiga o`qishga kirdi.

Talabalik yillarida uning dastlabki sheโ€™rlari ยซYoshlikยป jurnalida, ยซO`zbekiston adabiyoti va sanโ€™atiยป gazetasida bosildi.

Ilk to`plami ยซTanish teraklarยป 1985 yilda nashr etildi. ยซBulbulga gapim borยป (1987), ยซIltijoยป (1988), ยซUyqudagi qizยป, ยซXalima enam allalariยป (1987), ยซIshq kemasiยป, ยป Ko`nglimda bir yorยป (1990), ยซBevafo ko`p ekanยป (1997), ยซErka kiyikยป (1992), ยซYolg`onchi yorยป, ยซOsmonimga olib ketamanยป (1994), ยซSaylanmaยป (ยซ2001, 2002, 2003, 2004) kabi asarlari nashr qilingan.

1978-1980 yillar Respublika kitobsevarlar jamiyatida, 1980-1986 yillar ยซToshkent oqshomiยป gazetasida ishlagan.

1986-1992 yillar G`afur G`ulom nomidagi Adabiyot va sanโ€™at nashriyotida, 1992-1995 yillar ยซO`zbekiston ovoziยป gazetasida ishlagan.

1995-1996 yillar O`zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Davlat va jamiyat qurilish akademiyasida o`qigan.

1998 yilda O`zbekiston xalq shoiri unvoniga sazovor bo`lgan.

1997 yildan to vafoti (2001yil 30 iyul)gacha O`zbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisining o`rinbosari lavozimida faoliyat ko`rsatgan.

Ona haqida Muhammad Yusuf tomonidan yozilgan sherlar

Muhammad Yusuf haqidagi asarlar, xotiralar bibliografiyasi

1.ย ย ย ย ย ย ย ย  S. Mirvaliev. ยซO`zbek adiblariยป. Toshkent, ยซFanยป,1993yil.

2.ย ย ย ย ย ย ย ย  Q.Umurov. ยซAdabiyot nazariyasiยป. Toshkent, ยซSharqยป, 2002yil.

3.ย ย ย ย ย ย ย ย  O`zbek adabiyoti tarixi.-Darslik,11sinf uchun, 2003yil.

4.ย ย ย ย ย ย ย ย  O`zbek adabiyoti.-Darslik, 6 sinf uchun, 2002 yil.

5.ย ย ย ย ย ย ย ย  Shoirlarga bir juft savol.-ยซO`zbkiston adabiyoti va sanโ€™atiยป gazetasi, 1990 yil, 5yanvar.

6.ย ย ย ย ย ย ย ย  Men qo`shiq yozmayman. .-ยซO`zbekiston adabiyoti va sanโ€™atiยปgazetasi, 1992 yil, 23 son.

7.ย ย ย ย ย ย ย ย  Yangi yil kattami, Navo`zmi?. -ยซO`zbkiston adabiyoti va sanโ€™atiยปgazetasi, 1993yil, 5 mart.

8.ย ย ย ย ย ย ย ย  Shoirni xotirlab. -ยซEruditยป gazetasi,2003 yil,9 bet.

9.ย ย ย ย ย ย ย ย  Muhammad akaning uyida yozilgan dissertatsiya. -ยซDarakchiยป gazetasi,2003yil,24 iyul.

10.ย ย ย ย ย ย  Zamira Eshonova. Ildizi nahd yurakda. -ยซYoshlikยป jurnali,1987yil,2-son,75bet.

11.ย ย ย ย ย ย  So`zini o`qib,o`zini sog`inamiz.-ยซSug`diyonaยป gazetasi,2003yil,8may.

12.ย ย ย ย ย ย  Onangizni ko`nglini oling.-ยซSaodatยป jurnali,2000 yil,6-son.

13.ย ย ย ย ย ย  Qo`shiq millat qalbi.-ยป O`zbekiston adabiyoti va sanโ€™atiยปgazetasi,1999 yil, 18iyun.

14.ย ย ย ย ย ย  Ortda qolgan izโ€ฆ -ยซO`zbekiston adabiyoti va sanโ€™atiยปgazetasi, 2003yil,9 may.

15.ย ย ย ย ย ย  Sog`inch satrlari. -ยซO`zbekiston adabiyoti va sanโ€™atiยปgazetasi, 2003yil,21 noyabr.

16.ย ย ย ย ย ย  har kim har kuni eslashi lozim qarz. โ€” ยซZavafshonยป gazetasi, 2002yil, 19 noyabr.

17.ย ย ย ย ย ย  Barkamol ijodga daโ€™vat. -ยซO`zbekiston adabiyoti va sanโ€™atiยปgazetasi,1998 yil, 4sentyabr.

18.ย ย ย ย ย ย  Menday xokisorni ko`rolmaslar qanchaโ€ฆ- ยซDarakchiยป gazetasi, 2003yil,4 mart.

Muhammad Yusuf tavalludiga bagโ€™ishlangan ยซUlug`imsan Vatanimยป deb nomlangan ssenariysi.

Tadbir o`tkaziladigan zal bayramona bezatiladi. ยซMuhammad Yusuf 55ย  yoshdaยปmavzusida kitob ko`rgazmasi tashkil qilinadi. Ko`rgazmaga shoirning chop etilgan kitoblari, gazeta va jurnallarda u haqida bosilgan maqolalardan namunalar shu bilan birga shoirning fotosuratlari qo`yiladi. Kechaga shoirning yaqinlari, yozuvchi va shoirlarni, adabiyot fani o`qituvchilariniย  hamย  taklif qilish mumkin.ย  Zaldaย  Muhammad Yusuf sheโ€™rlari asosida dilkash qo`shiq yangrab turadi.

Tabdirni o`tkazishdan oldinย  ishtirokchilarga sheโ€™rlar bo`lib beriladi.

Boshlovchilar adabiy kechani ochiq deb eโ€™lon qilib, kechaga tashrif buyurgan mehmonlarni va ishtirokchilarni qutlaydilar.

1-boshlovchi: Assalomu alaykum jondan aziz, qadrli mehmonlar!

2-boshlovchi: Assalomu alaykum sheโ€™riyatga oshno qalblar!

1-boshlovchi: Bugungi bayram kechamiz O`zbekiston xalq shoiri Muhammad Yusuf ijodiga bag`ishlanadi. O`zbekiston xalq shoiri Muhammad Yusuf nomini eshitmagan, loaqal u yozgan sheโ€™rlarning bir satrini xirgoyi qilmagan yurtdoshimiz bo`lmasa kerak.

2-boshlovchi: Zabardast shoirimiz xayot bo`lganlarida hozir 55 yoshni qarshilagan bo`lar edilar, ming afsuski sevimli shoirimiz muhlislarining yuragini o`rtab ketdi. U kishi oramizda yo`q, ammo Muhammad Yusuf deb atalmish sheโ€™riyat bor.

1-boshlovchi: Bu sheโ€™riyat aslo zavol ko`rmaydi. Shoirdanย  chinakam, betakror ijodiy meros qoldi. Xaqiqiy maโ€™nodagi barhayotlik, zavol bilmaslik Muhammad Yusuf ijodiga taโ€™luqli desak xato qilmaymiz.

2-boshlovchi: Muhammad Yusuf 1954 yil 26 aprelda Andijon viloyatining Marhamat tumani, qovunchi qishlog`ida, dehqon oilasida dunyoga keladi. 1974 yilda Toshkentdagi Rus tili va adabiyoti institutiga o`qishga kiradi. 1978-1980 yillar Respublika kitobsevarlar jamiyatida, 1980-1986 yillar esa ยซToshkent oqshomiยป gazetasida ishlagan.

1-boshlovchi:1986-1992 yillar G`afur g`ulom nomidagi Adabiyot va sanโ€™at nashriyotida, 1992-1995 yillar ยซO`zbekiston ovoziยป gazetasida ishlagan.

1995-1996 yillar O`zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Davlat va jamiyat qurilish akademiyasida o`qigan. 1998 yilda O`zbekiston xalq shoiri unvoniga sazovor bo`lgan. 1997 yildan to vafoti gacha O`zbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisining o`rinbosari lavozimida faoliyat ko`rsatgan.

2-boshlovchi:ย  Muhammad Yusuf atalmish shoir ustozlari, yaqinlari, farzandlari xotirasida yaxshi ishlari, xokisorligi, mehrliligi bilan muhrlanib qolgan bo`lsa, shaxsan tanigan-tanimagan muxlislari tasavvurida yig`latadigan, o`ylatadigan, ezgulikka yetaklaydigan sheโ€™ru qo`shiqlari bilan yashab qoladi.

1-boshlovchi: Shoirning ilk to`plami ยซTanish teraklarยป nomi bilan 1985 yilda nashr etildi. 1987 yildan to 2004 yilga qadar uningย  ยซBulbulga gapim borยป, ยซIltijoยป, ยซUyqudagi qizยป, ยซXalima enam allalariยป, ยซIshq kemasiยป, ยป Ko`nglimda bir yorยป, ยซBevafo ko`p ekanยป, ยซErka kiyikยป, ยซYolg`onchi yorยป, ยซOsmonimga olib ketamanยป, ยซSaylanmaยป kabi asarlari nashr qilingan.

2-boshlovchi:ย  Azizlar keling sizlarni bugungi kechamizga tashrif buyurgan mehmonlar bilan tanishtirib o`tsam, ular Muhammad Yusufning eng yaqin insonlariย  va taniqli shoir va yozuvchilarimizdir.

Mehmonlar bilan tanishtiriladi

Shundan so`ng boshlovchi davraga o`quvchilarni taklif qiladi va ular shoirning ยซTalabalar madhiyasiยป sheโ€™rini yoddan ifodali aytib beradilar;

1-o`quvchi.

Alp o`g`lonlar o`lkasi bu ko`hna Turon
Qalqonlari, qanotlari ilm istang.
Yarim jahon bunyod etgan Sohibqiron,
Alisherning avlodlari ilm istang!

2-o`quvchi.

Taxtdan tushganda ham otdan tushmagan,
Ajdodingiz uy qurmagan-Davlat qurgan.
Yurti uchun yelkasida tog`lar surgan,
Rustamlari, Farhodlari, ilm istang.

3-o`quvchi.

Ko`z ochgandan kezib yetti bag`ri ummon,
Yetti tilda so`zlashgan biz tili biyron.
Vatanida Tojmahallar tiklar sulton-
Boburlari, Behzodlari ilm istang.

4-o`quvchi.

Qaq yo`lida siz ilmning ummatlari,
Xalq yo`lida hidoyati, himmatlari,
Madad bo`lsin Yassaviyning hikmatlari
Bobo Mashrab bayotlari, ilm istang.

5-o`quvchi.

Ilm istang, izingizdan ibrat yoqsin,
Ihlosingiz, shahdingizdan shiddat yoqsin.
Ortingizdan mag`rur-mag`rur millat yoqsin-
Mulki Turon najotlari, ilm istang

6-o`quvchi.

Alp o`g`lonlar o`lkasidir O`zbekiston,
Erkli elning qanotlari, ilm istang.
Yarim jahon bunyod etgan Sohibqiron,
Alisherning avlodlari, ilm istang.

1-boshlovchi: Rahmat. Muhammad Yusuf xalqย  dardini tushunardi, Xalq uchun, Vatan uchun, Mustaqillik uchun yonib ijod qilgan. Shu bilan birga inson qalbining tub-tubidagi dardini topib yoza olardi.

2-boshlovchi: Muhammad Yusuf degan shoir sheโ€™riyatga qanday kirib kelganini adabiyotimiz sezmay ham qoldi. Ammo u tezda, hammani hayron qoldirib, og`izga tushib ketdi. Uning yozganlari nihoyatda dolzarb mavzuda, o`ta jiddiy, ammo xalq diliga juda yaqin va ravon tilda yozilardi. U qo`shiqlari bilan emas, avvalo xalq dardini baralla aytgan, yurt muhabbatini hech kimga o`xshamagan misralarda taโ€™riflagan sheโ€™rlari bilan tanildi, shuhrat qozondi.

Ona tilim sheri โ€” Muhammad Yusuf

So`z navbati mehmonlarga beriladi. Mehmonlarning chiqishi.

1-boshlovchi: Qiziqarli suhbatingiz uchun sizlarga o`z minnatdorchiligimizni bildiramiz va ijodingizda ulkan zafarlar tilaymiz.

Shundan so`ng davrada sho`h qo`shiq yangraydi. Maktab o`quvchilari Muhammad Yusufning sheโ€™ri bilan ijro etilgan qo`shiqqa raqs ijro etadilar.

1-boshlovchi: Chiroyli raqsingiz uchun uchun raxmat.

2-boshlovchi:ย ย ย  Muhammad Yusuf kitoblarini varaqlasangiz, quloqingiz ostida qo`shiq yangrab turgandek har bir sheโ€™rni zavq-shavq bilan o`qiysiz. Qat-qatidagi ichki dardga sherik bo`lasiz. U Vatanni farzand diliga qanchalik yaqin va bir butunligidan kelib chiqib madx eta olgan.

1-boshlovchi: Unga mustaqil yurtni, ozod xalqni ko`rish nasib etdi. Yurtning eng ulug` bayramlarida uning qo`shiqlari baralla yangraydigan bo`ldi.

O`zbekiston haqidagi sheโ€™rini yoshlar hatto o`z madhiyalariga aylantirib yubordilar.

2-boshlovchi: . Shu o`rinda hurmatli yurtboshimizning bu kamsuqum shoirga shaxsanย  eโ€™tiborini aytib o`tishimiz lozim. Shoir Muhammad Yusufga Prezidentimizning mehrlari bobomiz Ulug`bek haqidagi qo`shiqni eshitgan paytlaridayoq tushgan edi. ยซXalq shoiriยป unvonini ham mamnuniyat bilan Muhammad Yusufgaย  o`zlari topshirgan edilar.

1-boshlovchi: Xurmatli mehmonlar va qadrli o`quvchilar, keling hozir Muhammad Yusufning xotirasini yod etib, hammamizga yod bo`lib ketgan ยซFidoying bo`lgaymiz-O`zbekistonยป qo`shig`ini birgalikda ijro etaylik.

Oq yo`rgakka o`ragansan o`zing bizni,
Ham oq yuvib oq taragansan o`zing bizni.
Beshigimiz uzra bedor ona bo`lib,
Kunimizga yaragansan o`zing bizni.
Fidoying bo`lgaymiz seni,O`zbekiston,
Hech kimga bermaymiz seni O`zbekiston!โ€ฆ
Qalqoning bor, kim qasd qilsa gar joninga,
Alpomishlar ruhi yor har o`g`loninga.
Asragaymiz giyohing ham gulday o`pib,

Yovlar yaqin yo`lolmagay qo`rg`oninga.
Adoyining bo`lgaymiz seni, O`zbekiston,
Hech kimga bermaymiz seni O`zbekiston!โ€ฆ
Tuzing totib, unutganlar xor bo`ladi,
Ko`zlaringa ikki dunyo tor bo`ladi.
Shodon daming ko`rolmagan yurtfurushlar,
Bir kun bir kaft tuprog`ingga zor bo`ladi.
Yoningda turgaymiz seni, O`zbekiston,
Hech kimga bermaymiz seni O`zbekiston!โ€ฆ

2-boshlovchi: Shoir bu satrlarni bitar ekan, ajdodlarimizga bo`lgan xurmatni, Vatanning naqadar ulug`vorligini,ย  jasurlik, fidokorlik kabi fazilatlarni o`sib kelayotgan yosh avlod ongiga singdirgan holdaย  vatanparvarlikka daโ€™vat etdi..

Boshlovchilar tadbir ishtirokchilariga murojaat qilib, ular orasidan shoirning sheโ€™rlarini yod olgan o`quvchilarga navbatni beradilar.

1-boshlovchi:ย ย  Muhammad Yusuf baxtli, omadli shoirlardan edi. Muhammad Yusuf kamdan-kam tug`iladigan isteโ€™dod egasi bo`lish bilan birga, kamdan-kam shoirda uchraydigan xislat egasi-shuhratdan qochadigan kamsuqum inson edi. U shuhratning emas, shuhrat uning ortidan quvib yurardi.

2-boshlovchi:ย ย ย ย ย ย  Xulosa qilib, Muhammad Yusuf o`z ovozi,uslubiga ega sanโ€™atkorga aylanib, adabiyotda takrorlanmas iz qoldirdi, deb baralla ayta olamiz.Muhammad Yusuf tavalludiga atab tadbir ssenariylar toโ€™plami

1-boshlovchi: Muhammad Yusuf tavalludiga bag`ishlab o`tkazilgan kechamizning aziz mehmoni bo`lganingizdan va ishtirok etganingizdan minnatdormiz.

Tadbir ssenariylari

manba

TAVSIYA ETAMIZ

ILMLAR.UZ. 2023

Imtihon 2024
TESTLAR
Darsliklar
Tv dasturlar