Bosh sahifa ยป Sherlar ยป Ahmad Tabibiy hayoti haqida. Eng sara g’azallari va she’rlari to’plami. Ruboiylar va musaddaslari.

Ahmad Tabibiy hayoti haqida. Eng sara g’azallari va she’rlari to’plami. Ruboiylar va musaddaslari.

by nafisa nafisa

Ahmad Tabibiy hayoti haqida. Eng sara g'azallari va she'rlari to'plami. Ruboiylar va musaddaslari.

Ahmad Tabibiy haqida.

Ahmad Tabibiy (taxallusi; asl ismsharifi Ahmad Ali Muhammad oโ€˜gโ€˜li, 1869โ€”Xivaโ€”1911) โ€” shoir, tarjimon, tabib. Xiva madrasalaridan birida oโ€˜qigan. Otasidan va zamonasining mashhur tabibi Yaxshimurodbekdan tabiblikni oโ€˜rgangan, Muhammad Rahimxon II (Feruz) saroyida tabiblik qilgan. Sheโ€™riyatda shuhrat qozongan.

Oโ€˜zbek va fors-tojik tillarida, mumtoz adabiyotning anโ€™anaviy janrlarida ijod qilgan. Sheโ€™rlaridan 5 devon โ€” ยซTuhfat us-sultonยป, ยซMunis ul-ushshoqยป, ยซHayrat ul-oshiqinยป (oโ€˜zbek tilida), ยซMirโ€™ot ul-ishqยป, ยซMazhar ul-ishtiyoqยป (fors-tojik tilida) tuzgan. Ularda real hayotni, sof muhabbatni ulugโ€˜lagan (ยซAyladingยป, ยซOzoridurยป va b.).

Tabibiy oโ€˜zbek adabiyotida muxammas janrini rivojlantirgan: Navoiy, Saโ€™diy, Jomiy, Zebunniso, Munis, Ogahiy, Mirzo Gโ€˜olib va boshqaning gโ€˜azallariga 518 ta muxammas bogโ€˜lagan. Xorazm shoirlari haqida ยซMajmuat ush-shuaroi payravi Feruz Shohiyยป, ยซMajmuai muxammasoti ash-shuaroi Feruz Shoqiyยป (1909) tazkiralarini tuzgan. Ikkinchi majmuasi, asosan 33 shoir muxammaslaridan tashkil topgan. Unda dastavval Ogahiy gโ€˜azallariga, soโ€˜ng Feruz sheโ€™rlariga boglangan muxammaslar, keyin esa Feruzning ยซOromijon nigorim, sarvi ravon nigorimยป gโ€˜azaliga taxmis, muxammas va musaddaslar keltirilgan. Xotima qismida esa shu toโ€˜plamga kirgan Umidiy, Doiy va Xayoliyning vafoti haqida xabar, Bayoniyning ยซMajmuat ush-shuaroi payravi Feruz Shohiyยปga yozgan taqrizi berilgan.

Gโ€™azallari.

Falak zoliki andoq bordurur bir turpa ayyora.

Falak zoliki andoq bordurur bir turpa ayyora,
Ki harkim juft anga boโ€˜lsa qilur albatta avvora.

Demay yaxshi-yomon tokim gadou shah, chekarda tigโ€˜,
Bu yangligโ€˜ koโ€˜rmadi hech kimsa jallodi sitamkora.

Nechuk ummid etarsan mehribonligโ€˜ rasmin andoqkim,
Nazar shakliga qilsang xolidur oqu, yuzi qora.

Riyozat birla yetkur nafsinga, orif esang, taโ€™dib,
Ki hargiz maโ€™rifatga boshlamas yoโ€˜l nafsi ammora.

Xaloyiq koโ€˜ngliga achchigโ€˜ soโ€˜zung nishin yeturmakim,
Qabuli marham etmas hech bir vajh ila bu yora.

Topilgโ€˜ay bu sifat gulkim qilur koโ€˜nglung pisand etmas,
Ochib ibrat koโ€˜zin qilsang jahon bogโ€˜iga nazzora.

Arusi dahr makridin, Tabibiy, ehtiyot etkim,
Saning(dek) nechani qayd ichra chekti ushbu makkora.

Bu olamda.

Bu olamda kishikim pok qalbu sof botindur,
Hamisha faqr kunjida qanoat birla sokindur.

Birovkim boโ€˜lmasa koโ€˜nglida oni beshu kam fikri,
Tashovishi havodis vahmidin albatta emindur.

Qocharsan taโ€™nadin gar ixtilot etsang xaloyiqgโ€˜a,
Ki olam xalqi yaksar bir-biri haqqida toindur.

Netong gar koโ€˜rmasa rohat yuzini dahr aro ulkim,
Oโ€˜ziga pesha aylab kizb atvorini xoyindur.

Agar odam esang ogโ€˜ritma odam koโ€˜nglini zinhor,
Ki ahli maโ€™rifat nazdida kaโ€™ba qalbi moโ€˜mindur.

Ilohiy, gar Tabibiy hamrohini qilmasang tavfiq,
Anga azm aylamoq rohi fano sori na mumkindur.

Alisher Navoiy Gโ€™azallari va ruboiylar toโ€™plami

Erur.

Olamga boqsang hosili boshdin-ayoq, kulfat erur,
Bir rohatnning keynida behaddu son mehnat erur.

Bir oshiqikim lahzai topsa visoli dilbarin,
Doim hamul bechoragโ€˜a, soโ€˜ngra gโ€˜ami furqat erur.

Har kimsakim komi dilin gar topsa ondin har nafas,
Oning nasibi borho hirmon bila hasrat erur.

Yoโ€˜qdur jahongโ€˜a zโ€™timod ushbu jihatdin, ey koโ€˜ngul,
Kim inqilob etmak anga davron aro odat erur.

Hargiz Tabibiy koโ€˜nglinga kelturma fikri beshu kam,
Kim oni sevmas dahr aro har kimikim xushbaxt erur.

Ey Tabibiy, aylagil jon boricha ashโ€™or jamโ€™.

Gar ul oyning bazmi vaslida boโ€˜lur agโ€˜yor jamโ€™,
Rashkdin boโ€˜lgโ€˜usi jonimda gโ€˜amu ozor jamโ€™.

Emdida jamโ€™ aylayin xotir, nechukkim aylamish
Ishvau, nozu, adou, gโ€˜anju, sheva yor jamโ€™.

Bir kecha, ey shoโ€˜x, kelkim maqdaming osorigโ€˜a.
Aylamishdur didai giryon duri shahvor jamโ€™.

Yigโ€˜namish bogโ€˜ingni koโ€˜nglum ul siFat shavq ila kim.
Hirs ahli aylagaylar dirhamu dinor jamโ€™.

Bordurur yuz fitna chun sharru fasodi boisi,
Dilda kina qilmagโ€˜il, oqil esang, zinhor jamโ€™.

Fazl jamโ€™ et lekin el ozoridin gโ€˜am yemakim,
Tosh yegay boshgโ€˜a yagโ€˜och chun ayladi asmor jamโ€™.

Har biri masโ€™ud bir farzandi dilbanding erur,
Ey Tabibiy, aylagil jon boricha ashโ€™or jamโ€™.

Malih.

Shoโ€˜xlar garchi jahonda bordurur asru malih,
Barchasidin lek erur ul dilbari gulroโ€˜ malih.

Boshqa dilbar vasli ichra shodligโ€˜idin, ey pari,
Ul parivash ishqida chekkan manga qaygโ€˜u malih.

To tamosho qilmisham qaddin xirom egkan chogโ€˜i,
Yoโ€˜q koโ€˜zumga jilvai shamshod ila noju malih.

Bazm aro qaysi malohat vasfini aylayki yor,
Nagโ€˜mai mutrib malihu, bodai xushboโ€˜ malih.

Laโ€™ligโ€˜a vah ne sifat kavsar boโ€˜lur monandkim,
Obi hayvondek qachon boโ€˜lgโ€˜usidur har suv malih.

Chunki topmish Laylining chashmiga andak nisbati,
Koโ€˜rinur Majnungโ€˜a ushbu vajhdin ohu malih.

Zohid istar jannatu, men yor kuyin borho,
Ul anga shirin erur, lekin mangodur bu malih.

Tark ishqin ne sifat qilgโ€˜umki, anda bordurur
Husni dilkash, zulfi sunbul, nutqi xush, kulgu malih.

Ey Tabibiy, jahd et bedor oโ€˜zing qil har sahar,
Garchi bordur koโ€˜zlaringgโ€˜a gโ€˜aflatu uyqu malih.

Mavlono Lutfiy tomonidan yozilgan gโ€™azallar

Dildor subh.

Vah ne xush oโ€˜lgโ€˜usi durur aylab karam dildor subh,
Gulshanda ichsa sen bila gar sogโ€˜ari sarshor subh.

Chun subh uyqusi erur albatta nakbat mujibi,
Gโ€˜aflatda hargiz yotmagโ€˜il oqil esang zinhor subh.

Har necha qolsang dardu gโ€˜am ichra parishon boโ€˜lmakim,
Nechunki shomi tiyraning boqsang soโ€˜ngida bor subh.

Koโ€˜nglingga, eykim, istasang andoza ishrat tuz tarab
Dildorning ilgin tutub sayr aylagil gulzor subh.

Sen ham, Tabibiy, uyqugโ€˜a mayl aylamay olam aro,
Aylab musaffo xotiring qil fikrat-i ashโ€™or subh.

Qoโ€˜ligโ€˜a bazm aro olgโ€˜ach mugโ€˜anniy nogihon gโ€˜ijjak.

Qoโ€˜ligโ€˜a bazm aro olgโ€˜ach mugโ€˜anniy nogihon gโ€˜ijjak,
Berur ovozi xush birla ulus jismigโ€˜a jon gโ€˜ijjak.

Ne tong gโ€˜am koโ€˜hini bir zarra koโ€˜zga ilmasa hargiz,
Kishikim aylamish ogushida oning makon gโ€˜ijjak.

Ajab yoโ€˜q bandasi boโ€˜lsa rubobu, barbotu, qonun
Tuzulgan chogโ€˜i mutrib ilgida bir xushbayon gโ€˜ijjak.

Magar bir mutribi ozodani ishqi asiridur,
Ki har majlisda soโ€˜z aylar, qilur asru figโ€˜on gโ€˜ijjak.

Ajam birla Hijoz ahlini beshak aylagay nola,
Tarannum qilgโ€˜ay ยซUshshoquยป, ยซIroquยป, ยซIsfahonยป gโ€˜ijjak.

Bu yangligโ€˜ nolasi taโ€™sir qilmas erdi insongโ€˜a,
Falak javru jafosin chekmasa erdi nihon gโ€˜ijjak.

Mugโ€˜anniy, muntazirdur nagโ€˜mai gโ€˜ijjakka bazm ahli,
Tarahhum aylabon soz ayla emdi bir zamon gโ€˜ijjak.

Xush ul bazmini anda tuzsalar tasnif nafas ichra,
Balobonu, dafu, tanburu, changu baston gโ€˜ijjak.

Tabibiy topgโ€˜usidur, doโ€˜stlar, fayzi tarab behad
Qoโ€˜ligโ€˜a bazm aro olgโ€˜ach mugโ€˜anniy nogihon gโ€˜ijjak.

Bulbul.

Makon etgach oโ€˜ziga gar jinondek gulsiton bulbul,
Netong tinmay chekar subhu maso ohu figโ€˜on bulbul.

Chamanda bor ekan ne-ne sifat fayzu safo doim,
Xaloyiqgโ€˜a qilur jonbaxsh un birla bayon bulbul.

Aningdek qissai ishq oโ€˜ldi tul ahbob andoqkim,
Oโ€˜qur har shoxida gul uzra yuz ming doston bulbul.

Bukim dilkash navolar chekkusi tinmay chaman ichra,
Chaman fayzini topmishdur magar behaddu son bulbul.

Netong nazzorai husning manga jonbaxsh esa, ey shoโ€˜x,
Ki gulga boqibon topgโ€˜usi asru toza jon bulbul.

Gโ€˜animat anglagโ€˜il bulbulni, ey gul, nagโ€˜masin tun-kun,
Ki gulshan ichra san-san mezbonu mehmon bulbul.

Netong jahl ahli birla tutmasa ilm ahli ulfatkim,
Qachon zogโ€˜u zagโ€˜on birla boโ€˜lurlar hammakon bulbul.

Meni goโ€˜yo qilursan, ay paripaykar, yuzung ochib,
Ki ochilgโ€˜on gul, ochgโ€˜usi tarannumgโ€˜a zabon bulbul.

Ilohiy, to bahor ayyomi olamda boโ€˜lur har yil,
Ilohiy, toki boโ€˜lgโ€˜usidur anda nagโ€˜maxon bulbulโ€ฆ

Tabibiy dahri dun anduhi andoq om olamgโ€˜a,
Ki gul oning jafosidin ne emin, ne amon bulbul.

Navoiydek kalom.

Tutmagโ€˜on boโ€˜lsa manga nazm ichra ruhi Jomiy jom,
Ne uchun surโ€™at bila degum Navoiydek kalom.

Hofizi Sherozdin fayzi manga yetmas esa,
Bas nedin ashโ€™oridin fayzi manga yetur mudom.

Saโ€™diyi shirin zabondin topmagan boโ€˜lsam madad,
Huzn ila xushnudliqni teng nechun koโ€˜rgum tamom.

Koโ€˜rmasam Mirzoyi Bedil iltifotin, ne uchun,
Vaqt aro soโ€˜z bila nazm aylagumdur intizom.

Boqmas ersa ishq ichra buki maston shoh manga,
Soโ€˜z mayidin boโ€˜lmas erdim bu sifat masti mudom.

Ruhi qudsiy kimsaga kim qilmas ersa tarbiyat,
Soโ€˜ziga taโ€™sir qaydin olgusidur subhu shom.

Gar masih anfosidin firuza hosil qilmasa,
Qay Tabib oโ€˜lgusi hoziq xastaga, ey neknom.

Poโ€™stin.

Tong ermas toโ€˜n kiyib oโ€˜lsamki yoโ€˜q bu qish manga poโ€˜stin,
Agarchi xotirimda jilvagardur borho poโ€˜stin.

Demay poโ€˜stinnikim oโ€˜zga libosim ham qolin ermas,
Ilohiy, qil manga aylab karam emdi ato poโ€˜stin.

Adamdin to kelib qildim bu qishloq xonani maskan,
Kiyarga topmadim umrim oโ€˜tub man benavo poโ€˜stin.

Ne baxti shumdindurkim, mango yetmas birisi ham,
Agarchi behisobu had erur olam aro poโ€˜stin.

Sovuqdin gah qochib kirsam ichiga qoltirab, qaqshab,
Tanimgโ€˜a parvarish qilgโ€˜ay edi misli ano poโ€˜stin.

Agar poโ€˜stin sovuqda poโ€˜stdin ermas esa, ahbob,
Nedin qishda talab aylar faqiru agโ€˜niyo poโ€˜stin.

Qish ichra ikkimizga borho maqsad erur bukim,
Otamgโ€˜a orzu chakman, mangadur muddao poโ€˜stin.

Bu qish ichra tarahhum aylabon miskin Tabibiyning
Tani uryonigโ€˜a bergay xudo chakman va yo poโ€˜stin.

Zebo sanam boโ€˜lsa.

Ne xushdur fasli gul bogโ€˜ ichra bir zebo sanam boโ€˜lsa,
Aning yonida noโ€˜sh aylarga gulgun jomi jam boโ€˜lsa.

Tutub gulchehra soqiylar bu bazm ichra payo-pay jom,
Alardin ham nishoti aysh hosil dambadam boโ€˜lsa.

Oโ€˜qub yaxshi gโ€˜azallar necha xush ovoz hofizlar,
Mugโ€˜anniy ham bu suhbat ichra mashgโ€˜uli nagโ€˜am boโ€˜lsa.

Parivash dilrabolardin olib birdam kanoru boโ€˜s,
Alarning ham ishi ushshoq xayligโ€˜a karam boโ€˜lsa.

Gahi boโ€˜yniga solib qoโ€˜l, gahi laโ€™lin qilib boโ€˜sa,
Aningdek lutfidin ishq ahliga rafโ€™i alam boโ€˜lsa.

Muyassar boโ€˜lsa tuz suhbat bu navโ€™ ahbob ila doim,
Ki mundoq bazm mahv aylar koโ€˜ngul ichra ne gโ€˜am boโ€˜lsa.

Agarchi majlis ichra ham oโ€˜tursam yor ila, lekin
Mening maqsudum uldurkim raqibi muttaham boโ€˜lsa.

Bu soโ€˜zlardin manga ne sud hosil, ey koโ€˜ngulkim, ul
Boโ€˜lur hosil angakim kisasi mamlu diram boโ€˜lsa.

Tabibiy, ishq aro har kimki sodiq boโ€˜lsa tong ermas,
Bu yangligโ€˜ bazmni topib azizu muhtaram boโ€˜lsa.

Mujdakim keldi tuman nazhat bila fasli bahor.

Mujdakim keldi tuman nazhat bila fasli bahor,
Jannat oso yer yuzining fayzin etti beshumor.

Xulddek boโ€˜ldi safoda har gulistoni chaman,
Ochilib gullar tarovatlar bila laylu nahor.

Bogโ€˜ sahni ichra boโ€˜lgโ€˜och jilva oro sarvlar,
Qumrilar jonu dilidin oldi oromu qaror.

Har guli xushrang, bir mahbub yangligโ€˜ jilvasoz,
Bulbul anvoi ishini qilgโ€˜oli faryodu zor.

Har shajar boshida yafrogโ€˜lar zumurradgun oโ€˜lub,
Koโ€˜rgan odamlar koโ€˜zini qildi ravshan har ne bor.

Bogโ€˜ atrofigโ€˜a necha nahrlar jadval boโ€˜lub,
Jori oโ€˜lmish anda doim obi sofi xushguvor.

Havzlargโ€˜a borho labrez oโ€˜lub shirin zulol,
Ichkan odam koโ€˜ngliga yetkurdi tafrihu mador.

Joโ€˜ylar atrofigโ€˜a sabza bila rayhon tutub,
Dilkusho kelmish durur andoqki xatti laโ€™li bor.

Har daraxt uzra namoyon oโ€˜ldi shirin ming samar,
Kim aning har birisida ming azubat oshqor.

Bu jihatdin nozaninlar sayri gulzor etdilar,
Olgali ushshoqdin bil-kul inonu ixtiyor.

Shoโ€˜xlar noz ila sayr etgach chaman shohidlari,
Bosh egib, taโ€™zim aylab boโ€˜ldilar farmon guzor.

Gulshan ichra har taraf esti nasimi jon fizo,
Jismlargโ€˜a toza jon bermamni qilmoqgโ€˜a shior.

Algโ€˜araz boโ€˜lmish ayon bu lahza ahli dahrgโ€˜a,
Oqil ersang, fikr qilsang qudrati parvardigor.

Aysh etarga ushbu mavsumni gโ€˜animat anglabon,
Sen dagโ€˜i kel men bila tuzmakka ishrat, ey nigor.

Ey Tabibiy, xisrovi odil duosin vird qil,
To bahor oso topib xurramligโ€˜ oโ€˜lgโ€˜ung komgor.

Mashrab tarjimai holi. Gโ€™azallari

Musaddas.

Umring oโ€˜tkarma tamoshoi gulu gulshan ila,
Tut barobar onikim oqil esang gulxan ila,
Chekibon ranju balo borini jonu tan ila,
Borho ulfat etib sohibi ilmu fan ila,
Dushman ar qilmasa olamda madoro sen ila,
Sen madoro qilakoโ€˜r jahd etibon dushman ila.

Ey jahon ichra oโ€˜zin qilgโ€˜on asiri savdo,
Kom maqsud esa gar rohati jovid sango,
Xalqning yaxshi, yomonigโ€˜a maosh et paydo,
Nechakim koโ€˜rguzub har lahza sango javru jafo,
Dushman ar qilmasa olamda madoro sen ila,
Sen madoro qilakoโ€˜r jahd etibon dushman ila.

Kimki ahbobing esa qil anga lutf ila nazar,
Dushmaningga dagโ€˜i bad soโ€˜z degali ayla hazar,
Yaโ€™ni til uchi bila koโ€˜nglini shod et yaksar,
Oqibat hosil etar dahr aro bu ikki hunar,
Dushman ar qilmasa olamda madoro sen ila,
Sen madoro qilakoโ€˜r jahd etibon dushman ila.

Oz erur mingdin agar koโ€˜p esa ahbobing,
Dushmaning bir esa koโ€˜p boโ€˜lgโ€˜usi panjo to ming,
Bas quloq tut bu soโ€˜zimga tuzubon odobing,
Aylab omoda maosh aylagali asbobing,
Dushman ar qilmasa olamda madoro sen ila,
Sen madoro qilakoโ€˜r jahd etibon dushman ila.

Dahr elidin sanga gar yetsa tuman mehnatlar,
Har nafas tushsa gโ€˜ami boshing uza kulfatlar,
Gโ€˜am yemakim soโ€˜ngida boโ€˜lgโ€˜usidur ishratlar,
Emdi pesha qilibon sabr bila toqatlar,
Dushman ar qilmasa olamda madoro sen ila,
Sen madoro qilakoโ€˜r jahd etibon dushman ila.

Ey Tabibiy, nafase aylamayin nodonligโ€˜,
Qil mani bekas ila emdi takallumronligโ€˜,
To sango soโ€˜z degaman barcha duri ummonligโ€˜,
Ki tilar boโ€˜lsang agar mushkilinga osonligโ€˜,
Dushman ar qilmasa olamda madoro sen ila,
Sen madoro qilakoโ€˜r jahd etibon dushman ila.

Ahmad Tabibiy ruboiylari.

Tokay oโ€˜tadur umr parishonligโ€˜da,
Dildor jamoli sari hayronligโ€˜da,
Hijron gโ€˜ami ranji bila giryonligโ€˜da,
Mahzunu, gโ€˜amginu ham bagโ€˜ir qonligโ€˜da.

* * *

Tokay yurayin hajr aro faryod aylab,
Kel kulbama emdi xotirim shod aylab,
Tutgโ€˜il manga oโ€˜z ilking ila bir sogโ€˜ar,
Koโ€˜nglumni alam qaydidin ozod aylab.

* * *

Yuz yil agar oโ€˜t ichra boโ€˜lur mahl manga,
Har navโ€™ yoqar oโ€˜tdagโ€˜i sahl manga,
Qoโ€˜ygโ€˜il bu sifat oโ€˜tni ki doโ€˜zaxdin ham,
Boโ€˜lgโ€˜usi batar suhbati noahl manga.

* * *

To boโ€˜ldi manga suxan chogโ€˜i jonon kaj,
Aylandi mani komim ila davron kaj,
Yolgโ€˜on erur ollida mening rost soโ€˜zim,
Chindur desa gar muddaiyi nodon kaj.

* * *

Gโ€˜am bitkali olsam qoโ€˜lima gar kogโ€˜az,
Koโ€˜z yoshim oqib boโ€˜lgโ€˜usidur tar kogโ€˜az,
Emdi ani jon safhaligโ€˜ yorgโ€˜utadur,
Kim loyiq emas aning uchun har kogโ€˜az.

* * *

Bu olam aroki hech kishi xurram emas,
Yaโ€™niki hama ahli jahon begโ€˜am emas,
Har kimsaki avduh aning koโ€˜nglida yoโ€˜q,
Tahqiq bil ani yaxshikim, odam emas.

* * *

Soโ€˜z lazzatini odami nodon bilmas,
Nechunki asal lazzatin hayvon bilmas,
Andoqqi marazi mushkil oโ€˜lur dardi ishq.
Kim oni ilojin aslo Luqmon bilmas.

* * *

Afsuski olam ichra bir hamdam yoโ€˜q,
Gโ€˜amxoโ€˜ru, vafodor rafiqim ham yoโ€˜q,
Zinhor vafo istama odamlardin,
Kim rasmi vafoda ustuvor odam yoโ€˜q.

* * *

To kajliq ila boโ€˜yla mador etti falak,
Fazl ahlini asru xoksor etti falak,
Vasl ichra mani bir nafas etmay xurram,
Hijronda basi zoru nazor etti falak.

* * *

Zohidki qilur nufur koโ€˜rgach boda,
Gar koโ€˜rsa edi ichar edi ul boda,
Koโ€˜rgan chogโ€˜i ham aylasa gar oh andin,
Oning kabi ahmaq yoโ€˜q erur dunyoda.

* * *

Faryodki, el jafosi zor etti meni,
Beshu kam dahr bemador etti meni,
Asbobi hudus beqaror etti meni,
Yaโ€™niki tamaโ€™ odati xor etti meni.

* * *

Qildi jigarimni roโ€˜za qon, ey soqiy,
Ham jonu tannmni notavon, ey soqiy,
Tutmoqni bas etma boda, inshoollo,
Kim kelgusi yili ramazon, ey soqiy.

Barcha oโ€™zbek shoir sheโ€™rlari

manba

TAVSIYA ETAMIZ

ILMLAR.UZ. 2023

Insholar
TESTLAR
Darsliklar
Tv dasturlar
Are you sure want to unlock this post?
Unlock left : 0
Are you sure want to cancel subscription?
-
00:00
00:00
Update Required Flash plugin
-
00:00
00:00