Munis Xorazmiy gโazallari toโplami.
Munis Xorazmiy gโazallari toโplami:
* * *
Kะตrakmas jon manga jonondvn ayru,
Kishi nะตtsun badanni jondin ayru.
Labidur chashmai hayvon, emas Xizr,
Tirik ul chashmai hayvondin ayru.
Erur ravshan aning husnida oni,
Ki koโnglum shod boโlmas ondin ayru.
Nigorim borgali koโnglum buzuldi,
Ki vayron mulk oโlur sultondin ayru.
Bulogโda yะตr pari tutgโondะตk ermas,
Xayoli didai giryondin ayru.
Vuhush oโlgโan kabi Majnungโa damsoz,
Gโami ermas bu sargardondin ayru.
Nะตdin vasligโa yะตtkurmas mะตni kim,
Emas gul bulbuli noladin ayru,
Emasman ishqidin ayruki boโlmas.
Samandar otoshi soโzondin ayru.
Koโngul koโyingdin ayru bะตnovodur,
Navo bulbulda yoโq boโstondin ayru.
Na nashโa hosil aylar shayxi nodon,
Sharobi sogโari irfondin ayru.
Yoliqtilar jahon ahli, va lะตkin,
Dami Munis emas afgโondin ayru.
TAVSIYA ETAMIZ : MUNIS XORAZMIY HAYOTI VA IJODI HAQIDA
* * *
Koโyungda qilay dะตsam gadoligโ,
Dะตrlar sanga bormu podsholigโ.
Tark aylading ahli oshnoni,
Bะตgonaga aylab oshnoligโ.
Harna sitam oโlsa qilgโil, ey charx,
Solma arogโa valะต judoligโ.
Botinda riyodur etsa zohid,
Zohirda agarchi porsoligโ.
Munis nะตga nukta koโp surarsะตn.
Kam boโlsa, matoโ oโlur baholigโ.
* * *
Qaysi gulning men kibi bir andalibi zori bor?
Qaysi bulbulning seningden bir guli bexori bor?
Qaysi raโno sarvqadgโa qumriye bor men kibi?
Qaysi qumrini qadingdek sarvi xushraftori bor?
Qaysi laylivash pari majnuni bor men telbadek?
Qaysi majnunning meningdek bir pariruxsori bor?
Qaysi yor ollida mendek oshiqi jonboz erur?
Qaysi oshiqning seningdek nozanin dildori bor?
Qaysi bir ayyorning bor men kibi sargashtasi?
Qaysi bir sargashtaning sendek buti ayyori bor?
Qaysi shohning Munisi mahzun kibi bordur quli?
Qaysi gulning sen kibi shohi falakmiqdori bor?
* * *
Doโstlar, mensiz dame ohangi ishrat qilmangiz,
Siz ichib sahbo, meni xunxori hasrat qilmangiz.
Gar muyassar boโlsa bir mahbub ila bazmi nishot,
Mensiziz suhbat tuzarga maylu ragโbat qilmangiz.
Topsangiz bazmi visole, anda yod etmay meni,
Zor koโnglumni asiri dogโI furqat qilmangiz.
Men kibi yoโqdur aroda, mankubu maxmuri aysh,
Kimsaga mendin ziyoda boda shafqa qilmangiz.
Ahli donish birla har dam aylangiz bazmi kitob,
JamโI nodonlar bila izhori ulfat qilmangiz.
Doโst uldurkim, yomon kun yuz evurmas doโstidin,
Munis ahvolin koโrub tarki muhabbat qilmangiz.
* * *
Davlating borida bordur ahli olam oshno,
Qaytgโach davlat, jahonda topilur kam oshno.
Uyla bekaslik meni mahzungโa topmish dastkim,
Bir kishi yoโqdur mango juz kulfatu gโam oshno.
Baski, davron xohishi begonaliq solmoqdurur,
Bir-biriga boโla olmas ikki hamdam oshno.
Kimki boโldi oshno, bot ayladi begonaligโ,
Topmadim bu davr aro bir ahdi mahkam oshno.
Gar vafo boโlsa, parida boโlgโay erdi, koโrmadim,
Boโldilar har nechakim avlodi odam oshno.
Hajr ranjidin oโlarga yetmishamkim, koโrsalar,
Holima tutgโay azo begona, motam oshno.
Ishq aro ul navโ erur vahshat men majnungโakim,
Oโzgani demay, boโla olmas koโngul ham oshno.
Dard chekmak, ashk toโkmak ishq eliga xosdur,
Har koโngulga dard, har koโzga emas nam oshno.
Munis, davron gโami begona boโlsa tong emas
Kim, senga boโlmish biyik donishvar Akram oshno.
TAVSIYA ETAMIZ : MUNIS XORAZMIY HAYOTI VA IJODI HAQIDA
Munis Xorazmiy gโazallari toโplami:
* * *
Base gโam boridin chekmish ogโirni,
Yogโir boโlmish hazin koโnglim yogโirni.
Falak gโam yuklarin solgโonda elga,
Yogโirnimgโa mening qoโymish ogโirni.
Bilursan gโam yukin koโp chekkanimni
Yogโirnim ustida koโrsang yogโirni.
Iting koโrsam, manga uns aylasun deb,
Berurman gah koโnguln, gah bogโirni.
Raqib ollingda boโlmoqdin hazinman,
Tilarman koโrmasam ul boโlmogโirni.
Zamon ahligโa boโlmish shikva oyin,
Netong, sevsam agar gungu sogโirni.
Najote istasang Munisgโa gโamdin,
Ayoqchi, tut anga har dam chogโirni.
* * *
Vahki, ul zolim meni mazlumga qotil hanuz,
Yaโni agโyorimgโa yuz ming mehr ila moyil hanuz.
Yoshurun sirrimni demay, xalq anglab, voykim,
Aytib anglatmoq bila holimni ul gโofil hanuz.
Vah, nechuk bahr erdi hijronkim, minib gโam zavraqin,
Har necha qatโ aylaram, mavjud emas sohil hanuz.
Koโzu koโnglumdin balogโa qoldim, ore, kimsaga
Sud yetkurgan emas ahbobi noqobil hanuz.
Nafyi ilmi ishq etib, qilmoq nedur isboti vavq,
Kelmamish, zohid, jahongโa sen kibi johil hanuz.
Muniso, hushing bor ersa, dahri dun tarkini tut
Kim, oning boโlgโon emastur moyili oqil hanuz.
* * *
Koโngluma bir gul gโamidin sonchlibdur xorlar,
Ohkim, har xoridin jonimdadur ozorlar.
Aylamish koโnlumni majnun jilvayi laylivashi
Kim, asiri gโamzasidurlar pariruxsorlar.
Turfa ayyoreki, din naqdin olurda turrasi,
Oโrganurlar andin oโgโriliq ishin tarrorlar.
Gardishi chashmidadur kayfiyati davri qadah,
Men bilibdurmanki, bilmaslar ani hushyorlar.
Muniso, agโyor gar hamsuhbat oโlsa yor ila,
Boโlma mahzun, hamdami gul boโlgโusidur xorlar.
* * *
Istading, ey dil, koโzin, joning kerakmasmu sanga?
Kufri zulfin sevding, imoning kerakmasmu sanga?
Dardu gโam seli bila buzding koโngil koshonasin,
Ey malohat ganji, vayroning kerakmasmu sanga?
Jamโ etib, oโtlugโ koโngullarni muqayyad aylading,
Halqayi zulfi parishoning kerakmasmu sanga?
Tiyri gโamzang muddaiy koโngliga zoyeโ qilmakim,
Ul xadafdur xora, paykoning kerakmasmu sanga?
Sarsari ohimni, ey gardun, qilursan tundu tez,
Mashโali xurshedi raxshoning kerakmasmu sanga?
Ey gul, aylarsan jafo xorin urub, Munisga javr,
Andalibi dilkash ilhoming kerakmasmu sanga?
* * *
Tabassumda koโrub rangin labingni nogihon gโuncha,
Qilib diltanglik zohir, ichidin boโldi qon gโuncha.
Sabo tahrikidin, yoโq, balki ogโzing sharmidin boshin
Quyi solmoqqa moyil boโlgโusidur har zamon gโuncha.
Ochiq chehrangni to koโrdi dema, ey, gul ochilmishdur,
Xijolat gโoyatidin aylamish kulgu ayon gโuncha.
Koโngul tor ogโzinga bir handada oldurdim, ey gulrux,
Kishi koโrganmu erkan bu sifat bir dilsiton gโuncha?
Omonlik istasang bu bogโ aro, xomush boโl doim
Ki, ofatdin omondur sirrin aytar to nihon gโuncha.
Sening ogโzing xayolidin qilur koโnglum qushi nola,
Erur bois chu bulbul qilsa faryodu figโon gโuncha.
Koโngul jamโiyati topsa xalal ermas, taajjubkim,
Emas bu bogโ aro oshufta boโlmoqdin omon gโuncha.
Nedur bu razmgoh ichra boshingga istamaklik xud
Ki, el xayli oโqigโa bordur avvalroq nishon gโuncha.
Shitobon boโlma, rifโat qullasigโa to kun ermassen,
Kamin aylab yotibdur yoโlda sheri osmon, gโuncha.
Figโonkim, barcha bu gulshan vidoidin emas emin
Ki, gah gul uzmak etmish daโb, gohi, bogโbon gโuncha.
Aning ruhsoru laโli oโyla rangindurki, ey Munis,
Agar koโrsa, boโlur afsurda gul ham notavon gโuncha.
* * *
Qilurlar bir-birining suhbatin garchi havas ahbob,
Emaslar lek davron gardishidin dastras ahbob.
Falak mundogโki dushmankomligโ zohir qilur har dam,
Emaslar hech forigโ gโam chekardin bir nafas ahbob.
Muhabbat rasmidin ogoh etib, minnat tutub bergil,
Agar jon naqdini sendin qilurlar multamas ahbob.
Zamona ahlining manzuridur chun moli jamโiyat,
Qachon topgโay meningdek bir gโarib be hechkas ahbob.
Erurmen oโyla bekaskim, borurgโa bogโlasam mahmil,
Topilmas aylamakka nola andoqkim jaras, ahbob.
Tutay kimdin umidi marhamatkim, yoqgโali jonim โ
Urarlar otash aโdovu solurlar xoru xas ahbob.
Desang, aโdo shikasti davlatimgโa topmasunlar dast,
Yigโ atrofinggโa, ey shoh, adl birla peshu pas ahbob.
Shakar yangligโ jahon ahligโa shirinkomliq yetkur,
Hujum etsun desang ustingda andoqkim magas ahbob.
Erur bir gul havosi bilra Munis koโngli bolafshon,
Nechuk saqlarlar aylab oni mahbusi qafas ahbob.
TAVSIYA ETAMIZ : MUNIS XORAZMIY HAYOTI VA IJODI HAQIDA
Munis Xorazmiy gโazallari toโplami.:
* * *
Boโlmasa jinsi jamolingga xaridor oftob,
Ne uchun zarposhligโlar aylar izhor oftob?
Senki shohi husnsen, har kun qilib qulluq sanga,
Sajda aylarga qoโyar tufroqqa ruxsor oftob.
Chiq jamolingni ochib, to elga husnin sotgโali,
Qilmasun olam aro koโp arzi diydor oftob.
Xokboโsing husn eliga mujibi izzatdurur,
Charx uza chiqmas yoโlingda boโlmayin xor oftobโฆ
ShamโI vaslingdin agar yetsa furugโe basdurur,
Andin oโzga shomi hajrimgโa ne darkor oftob.
Davri ruxsoringda mushkin zulf emastur goโyoyo,
Qildi fosh oyinasi girdida zangor oftob.
Ne uchun shomu sahar boshing uza aylanmasun,
Koโrmamish husning kibi bu charxi davvor oftob.
Rutbayi oliy tilarsen, sof qil koโnglingnikim,
Irtifoโ aylargโa mundindur sazovor oftob.
Yurutur yaxshi amal qabringni, yoโqsa, sud emas,
Tojing uzra boโlsa gar har durri shahvor oftob.
Boโl tafarrudpesha, Muniskim, Masihogโa maqom
Boโldi bu ishdin sipehr avjida to bor oftob.
* * *
Kulbam sari jononim kelmasmu ekin oyo,
Hajrida yomon holim, bilmasmu ekin oyo?
Soโrmoqqa borur yorim oshiqlari ahvolin,
Deb ul meni ham oshiq, kelmasmu ekin oyo?
Hajrida qolib yillar, olmas xabare mandin,
Ollida kishi yodim qilmasmu ekin oyo?
Soโrgโay edi holimni, oshiqlaridin bilsa,
Gar bilsa, dogโI koโzga ilmasmu ekin oyo?
Xanjar chekib el bagโrin tilmakdin etar ehson,
Bagโrimni mening yorab, tilmasmu ekin oyo?
Baskim toโladur yoshdin, koโzni ocha olmasman,
Bir lutf iligi oni silmasmu ekin oyo?
Gulzori visoligโa Munis yeta olmas hech,
Aylab talabin yeldek yelmasmu ekin oyo?
* * *
Uzoringda nure ayondur, ayon
Ki, andin kunu oy nishondur, nishon.
Balo oโqlarin otgโali jonima,
Iki egma qoshing kamondur, kamon.
Raqibingdin oโlmas ayon yaxshilik,
Ki, qavli-yu feโli yomondur, yomon.
Hayotimgโa zikri labingdur sabab,
Yoโq ersa, tiriklik gumondur, gumon.
Manga sud erur sudi ishqing gโami,
Aning harna gโayri ziyondur, ziyon.
Erursan gahi koโz, gahi jon aro,
Senga bu iki yer makondur, makon.
Nechuk el erur ohi sardim mening,
Jahon bogโI andin xazondur, xazon.
Jigar birla koโnglum qilib qon gโaming,
Iki koโz yoโlidin ravondur, ravon.
Ulus kelsa mendin figโonga, netong,
Ishim kecha-kunduz figโondur, figโon.
Netong chiqmasa Munis ul koโydin,
Ki, ul anda gโamdin omondur, omon.
* * *
Ashk xun, ruxsor zardu dil hazing, toleโ qaro,
Dard gunogun, falak dun, ahli davron bevafo.
Jon gaโmin, xotir mushavvash, aql majqudul โ asar,
Hajr qotil, yor gโofil, ishq gโolib borho.
Zaxm muhlik, tiri gโam parron erur, romi falak,
Zaโf mustavli, badan majruh erur, marham fano.
Doโst beparvo, koโngul oshuftavu dushman qaviy,
Muddaiy koโp, taโna bisyoru jafokor oshno.
Ham havo bordur samumi ohu ham har soโz ashk,
Mazraโ ofat, shohi naxli umr benashโu namo.
Yor hamsuhbatligidin toki ayrildim, erur
Hamdamim ranju ano, hamroz gโam, mahram balo.
Kishvari mehnat shahimenkim, manga bordur mudom,
Boshgโa sochqan xok toju taxt-eski boโryo.
Maskanim xoki mazallat, bistarim xori taab,
Toโmam anduhi nadomat, ishratim tutmoq azo.
Majlisim qaygโu, mayim xuni jigar, jomim firoq,
Lekin, ey Munis, bu hangom ichradur soqiy qazo.
* * *
Gโunchalar ochildi-yu, koโnglum ochilmaydur hanuz,
Bulbuloso xotirim gul mayli qilmaydur hanuz.
Zaโf aro ushshoqgโa ibrat boโlubman, ohkim,
Koโzga ahvoli nizorim yor ilmaydur hanuz.
Vaโdayi vasl aylab erdi, ayladi taโxir koโp,
Yo ibo qildi-yu, yo yodigโa kelmaydur hanuz.
Pesha aylab charx zoli tinmayin tun-kun dame
Dilbarimcha javr oyinini bilmaydur hanuz.
Yerni ashkim gโarq etib, zoโr etti ohim sarsari,
Nedin erkandur falak toqi yiqilmaydur hanuz?
Yuz nadomat birla emdi oโzni oโltursam, netong,
Sajda qilmoqliqgโa boshim bir egilmaydur hanuz.
Ixtiyor etsa agar Munis yana sargashtalik,
Pand qilmangkim, jununidin oyilmaydur hanuz.
* * *
Vahki, mendin ishq aro ozurdajonroq yoโq kishi,
Husn aro sendek dogโI nomehribonroq yoโq kishi.
Kimga zaโfim shiddatin zohir qilurmen munglashib,
Chu oโzumdek gโam chekardin notavonroq yoโq kishi.
Seli ashku gโam yiqibdur jism ila koโnglum uyin,
Men kibi ushshoq aro bexonumonroq yoโq kishi.
Jonlar isoring qilib koโrdum jafo, vahkim, sanga,
Necha qilsam yaxshilik, mendin yomonroq yoโq kishi.
Uzv-uzvimdin figโonlar bosh chekibtur til kibi,
Ishq asrorigโa mendin tarjimonroq yoโq kishi.
Ishq oโti Munis vujudin kuydurubdur oโylakim,
Emdi andin oโzga benomu nishonroq yoโq kishi.
* * *
Kimnikim doโst dedum, dushmani jon topdim oni,
Neki andin tiladim sud, ziyon topdim oni.
Yor mehrin tilab, agโyor jafosin koโrdum,
Mayki gulgun talab ettim, qaro qon topdim oni.
Gโunchayi xotirim ochmoqgโa nasime tiladim,
Goh oโtligโ yelu goh bodi xazon topdim oni.
Nekxohim deganim barcha bor erkan badxoh,
Onikim anglar edim yaxshi, yomon topdim oni.
Ishq anduhi nihon qolmoqi imkon ermas,
Menki yoshurmoq ishim erdi, ayon topdim oniโฆ
Vaqtdur, dilbarigโa topsa nishone Munis
Kim, gโami ishq aro benomu nishon topdim oni.
* * *
Bordim sari koโyinggโavu hirmon bila yondim,
Vaslingni tilab, mehnati hijron bila yondim.
Bordim labi xandon bila tavfi haraminggโa,
Gโamgin koโngulu diydayi giryon bila yondim.
Ogโzingni tilab, zulfinga jon boโldi giriftor,
Diljamโ borib, holi parishon bila yondim.
Mendan asare istamangiz juz bir ovuch kul
Kim, ishq kibi otashi soโzon bila yondim.
Munis kibi vasling tilab, topmadim oxir,
Maqsudima bir yetmadim, armon bila yondim.
* * *
Balo koโhsorining farhodi men-men,
Junun tasvirining behzodi men-men.
Jahonda har qachonkim boโlsa paydo
Agar shoโre, aning bunyodi men-men.
Gโamu mehnatga bor ersa aroโse,
Bilinglarkim, aning domodi men-men.
Netong Majnun mening shogirdim oโlsa,
Ki, ishq atfolining ustodi men-men.
Koโngulda zaxmlardurkim, falakning
Nishoni novaki bedodi men-men.
Mening nolamgโa xud shoโxe sababdur,
Vale el boisi faryodi men-men.
Qurub hijron tuzoqini hamisha,
Balolar saydining sayyodi men-men.
Vafoda muddaiylardur mutei,
Jafo aylar chogโI munqodi men-men.
Jununda, Muniso, murshidligโ etsang,
Aning shoyistai irshodi men-men.
HIKMATLARIDAN
Munis, talab et kamol โ erursen chu yigit,
Kim yaxshidur etsa fazl uchun qaygโu yigit.
Oโq qilgโon ishni yoy qila bilmas hargiz,
Qarilar ila barobar ulgโaymu yigit.
* * *
Jaholat shomi, gโaflat uyqusidin boโldim afsurda,
Mani ogohligโ subhi nasimi birla bedor et.
TAVSIYA ETAMIZ : MUNIS XORAZMIY HAYOTI VA IJODI HAQIDA
Munis Xorazmiy gโazallari toโplami.:
* * *
Xevaki, nazokatda gulistoni jahondur,
Hur kabi har tarafda yuz ofati jondur.
* * *
Xaloyiqqa eyki gโoliblik tilarsen,
Burunroq ayla oโz nafsingni magโlub.
* * *
Adolatdin boโldi el osoyishi,
El osoyishi โ mulk oroyishi.
* * *
Yiqitmasun mazlumlar koโz yoshi binoyi davlating,
Qilma zulm, ey shohqi, bordur ofati devor suv.
* * *
Gโubori nafs ruh oynasini doim qilur xira
Oni daf aylabon mundin umrga sayqal padidor et.
* * *
Sabrsizlik tarkin tutub, Munis, maqom et dunyodakim,
Farogโat kuni boโlgโay to senga ohista-ohista.
Munis Xorazmiy gโazallari toโplami yoqdimi unda fikr bildiring. Munis Xorazmiy gโazallari toโplami dan boshqa :
Zor