Farididdin Attor ruboiylari to’plamini etiboringizga havola etamiz. Ushbu ruboiylardan foydalaning.
Shayh Farididdin Muhammad Abu Bakr ibn Ibrohim Attor, odatda, shunchaki Attor (“dorixonachi”), haqiqiy ismi — Abu Hamid Muhammad ibn Abu Bakr Ibrohim (yoki ibn Sa‘d ibn Yusuf, tug‘ilgan va vafot etgan yillari noaniq) — XII asr fors so‘fi shoiri, ko‘plab dostonlar va she’rlar muallifi. Attorning she’rlari ilohiyot bilan birlashishga intilish va chuqur falsafiy g‘oyalar bilan sug‘orilgan.
Tug‘ilgan va vafot etgani haqidagi manbalar turlicha va isbotlanmagan. Ba’zi manbalarga ko‘ra Attor 1119 yil tug‘ilgan va vafot etgan sanasi aniqlanmagan. Boshqa ma’lumotlarga ko‘ra, u XII asrning ikkinchi yarmida tug‘ilib, 1230 yil vafot etgan. 1119 yilda tug‘ilib, 1230 yilda vafot etganligi haqidagi ma’lumotga ko‘ra Attor uzoq umr ko‘rgan.
Yana bir manbalarga ko‘ra Attor 1145 yoki 1146 yil Nishopurda tug‘ilgan va 1221 yil Nishopur shahri Tuluy askarlari tomonidan qamal qilinib, mo‘g‘ullar istilosi vaqtida o‘ldirilgan.
“Mantiq uttayr” (1175), “Pandnoma” kitoblari juda mashhur; “Tazkirat ul avliyo” asari Brokgauz va Yefronlarning ensiklopedik lug‘atida ta’kidlanishicha, Attorning asarlari o‘zining chuqur va samarali boy g‘oyalari bilan bir nozik shaklga birlashgan.
Farididdin Attor tarjimai holi
RUBOIYLAR
1
Ey dil, shod bo‘l, yaxshi-yomon o‘tgusidir,
Bir kuni qulni begumon o‘tgusidir.
Bor ne’matiyu quvonchi bu dunyoning
Umring kabi solgancha suron o‘tgusidir.
2
Sham shulasi tushmish sharobga bu kecha,
Sust ketdi dilim mening kabobga bu kecha,
Qo‘y uyquni, ber quloq rubobga bu kecha,
Obod ne bor, yuz tutar xarobga bu kecha.
3
Gul ochdi yuzin, biz-da ko‘ngil ochgaymiz,
May shavqi bilan g‘am qo‘lidan qochgaymiz.
Gul qovjiragay o‘tsa bahor, vaqt yetsa,
Bizlar-da ajal sharbatini ichgaymiz…
4
Imkon bor ekan, topib yaqin ulfatni,
Bog‘-rog‘lar aro joyiga qo‘y ishratni.
To bog‘lamayin qo‘lu oyog‘ingni ajal,
Sol ishga, uvol qilma kuchu quvvatni!
5
Gul jilva qilib, yashnadi bo‘ston, ey do‘st,
Sayr ayla g‘animatda guliston, ey do‘st;
Xar narsani xohlasang — muhayyo bunda,
Qil aysh ila ishratni bearmon, ey do‘st!
6
Gul to‘nini chok qilibdi — kirsam boqqa,
Ko‘r: g‘unchani yel solibdi ne qiynoqqa.
May ich, yel esar sensiz-u mensiz ham ko‘p,
Biz-chi, yotamiz boshni qo‘yib tuproqqa.
Farididdin Attor tarjimai holi
7
Dunyo to qiyomat bevafo bo‘lgaydir,
Haq bandasiga ishi jafo bo‘lgaydir.
Ming yil yashasang-da Nuh kabi dunyoda,
Bir kun seni jisming-da fano bo‘lgaydir.
8
Ey dil, chekasan jahon g‘amini tokay?
Kelgan o‘sha labga jon g‘amini tokay?
It, cho‘chqaga kon bu iflos manzil aro —
Chekmoq do‘zaxiy taom g‘amini tokay?
9
Ey dil, bu tuban dunyo uchun xor bo‘lma,
Murdoriga karkas* qushidek yor bo‘lma.
Dunyoga jaxrn xalqi giriftor bo‘ldi,
Sen o‘zni tani — unga giriftor bo‘lma.
_________
* Karkas — o‘limtik bilan kun ko‘ruvchi yirtqich qush.
10
Tokay bu jahon bizga qilar ranju sitam?
Qiynaydi qachongacha xayoli ko‘nu kam?
Hech narsaga arzimaydi har ikki jahon,
Har narsa uchun muncha chekarmiz nega g‘am?
Farididdin Attor tarjimai holi