Muhammad Rasul Mirzaboshi madrasasi tarixi va rasmlari.

by nafisa nafisa 16.12.2022

Muhammad Rasul Mirzaboshi madrasasi Xiva shahridagi Shergazi Xon madrasasining g’arbiy devorlari qarshisida joylashgan. Madrasa Xivadagi shoir va bastakor Muhammad Niyoz Mirzaboshi (Komil Xorazmiy) ning o’g’li Muhammad Matrasulba Mirzaboshi tomonidan qurilgan.

Muhammad Rasul Mirzaboshi hayoti.

Muhammad Rasul Mirzaboshi o’zining madrasasini Paxlavon Mahmud maqbarasining janubi-g’arbida joylashgan Karixonning oxiriga qarama-qarshi joyda qurdirgan. An’anaviy madrasa shaklida bezaksiz, shimol tomonga qarab past eshigi bilan qurilgan. Kichik o’lchamlari va mo”tadil qiyofasi tufayli u Pahlavon Mahmud maqbarasi majmuasini tashkil etuvchi qator inshootlardan biridir.

Muhammad Rasul Mirzaboshi 1839 yilda tug’ilgan. U boshlang’ich ma’lumotni otasi Komil Xorazmiydan olgan, keyinchalik madrasa va rus maktabini tugatgan. Qozi Abdulla unga chet tillarini o’rgatgan. U fors va arab tillarini yaxshi bilgan va mumtoz sharq she’riyatini yaxshi bilgan.

1906 yilda u otasining yordami bilan O’rta Osiyoda zarbli asboblar uchun birinchi musiqiy notaga asos solgan.

1906 yilda qurilgan Muhammad Rasul mirzaboshi madrasasi Sherg‘ozixon madrasasining g‘arbiy burchagida joylashgan. Madrasa bitta ayvon, atrofida to‘rtta xona va bitta qabrxonadan iborat. 1899-1910 yillardagi mirzaboshi Muhammad Rasul (xon devonxonasining mirzalari-kotiblarining boshlig‘i, adabiy taxallusi Mirzo) etuk shoir, mohir tarjimon, xushxat xattot, madrasalarda fors tili o‘qituvchisi va ajoyib bastakor edi.

O‘nga yaqin qitoblarni arab va fors tillaridan tarjima qilib, o‘zining she’rlar to‘plamini ham tuzgan Mirzoning birnecha she’rlari Xiva me’moriy obidalariga marmarga va koshin plitkalarga yozib o‘rnatilgan.

Samarqand tarixiy yodgorliklari haqida.

Muhammad Rasul Mirzo 1921 yilda 83 yoshida vafot qilgan.

Madrasada bugungi kunda so‘zana to‘qish ustaxonasi ishlab turibdi.

Madrasa oddiy tuzilishga va trapetsion shaklga ega. Kirish qabulxonasi bitta xonadan iborat. Yo’lak to’rtburchaklar teshikdan o’tadi. Kirishning chap tomonidagi xonada qabr bor (ehtimol Muhammad Rasul Mirzaboshi dafn etilgan joy). Madrasada har xil o’lchamdagi uchta hujayra mavjud. Hovlining janubi-g’arbiy qismida to’rtburchak shaklidagi kichik masjid joylashgan. Ayni paytda bu erda yangi iwan qurildi.

1906 yilda u otasining yordami bilan O’rta Osiyoda zarbli asboblar uchun birinchi musiqiy notaga asos solgan.

Xiva shahar-muzey nomini haqli ravishda olib yuradi, chunki har qanday mehmon bu yerda shaharning shakllanishining turli davrlarida tarixiy musulmon aholisining qiziqarli va tarixiy madaniy yodgorliklarini va qadimiy me’morchilik ansambllarini topadi.