Bosh sahifa ยป Sherlar ยป Mirtemir tomonidan yozilgan she’rlar to’plami. Mirtemir hayoti va ijodi.

Mirtemir tomonidan yozilgan she’rlar to’plami. Mirtemir hayoti va ijodi.

by administrator

mirtemir-sherlari

Mirtemir sheโ€™rlar toโ€™plami. Mirtemir (Tursunov Mirtemir) 1910 yil 30 mayda Turkiston shahrining Iqon qishlogโ€™ida tugโ€™ilgan. Oโ€™zbekiston xalq shoiri (1971). Eski maktabda taโ€™lim olgach (1919โ€”20), Toshkentga kelib, Almaiy nomidagi namuna ish maktabi (1920โ€”23) va Oโ€™zbek erlar bilim yurtida taxsil koโ€™rgan (1925โ€” 29). Ilk sheโ€™rlar toโ€™plami โ€” ยซShuโ€™lalar qoโ€™ynidaยป (1928) milliy oโ€™zbek sheโ€™riyati uchun yangi janr โ€” sochma (nasriy sheโ€™r) janrida yozilgan. ยซZafarยป (1929), ยซQaynashlarimยป va ยซBongยป (1932) sheโ€™riy toโ€™plamlari muallifi. ยซBarotยป (1930), ยซXidirยป (1932), ยซDilkushoยป, ยซSuv qiziยป (1937), ยซOysanamning toโ€™yidaยป (1938), ยซKoโ€™ziยป (1939) kabi dostonlar yozgan. ยซQoraqalpok, daftariยป (1957) turkumidan oโ€™rin olgan ยซSuratยป lirik qissasi esa 60โ€”70-yillarda oโ€™zbek sheโ€™riyatida doston janriga eโ€™tiborning kuchayishi va lirik doston janrining kamol topishiga katta taโ€™sir koโ€™rsatgan. A. S. Pushkinning sheโ€™rlarini, N. A. Nekrasovning ยซRusiyada kim yaxshi yashaydiยป, SH. Rustavelining ยซYoโ€™lbars terisini yopingan pahlavonยป, Abay, Maxtumquli va Berdaq asarlarini hamda kirgโ€™iz xalq, eposi ยซManasยปni oโ€™zbek tiliga tarjima qilgan. Hamza nomidagi Oโ€™zbekiston Davlat mukofoti (1979), Berdaq nomidagi Qoraqalpogโ€™iston Davlat mukofoti (1977) laureati. 1978 yil 25 yanvarda Toshkentda vafot etgan. ยซBuyuk xizmatlari uchunยป ordeni soxibi (2002).

Mirtemir hayoti va ijodi haqida >>

* * *

Roziman, rizoman, oโ€™la-oโ€™lguncha
Xalqim deb oโ€™ldim.
Xalqim nima boโ€™lsa, men oโ€™sha boโ€™ldim,
Yuragim, boโ€™gโ€™ilma, oโ€™rtanma buncha!

Oโ€™zimga xiyonat qildimu aksar,
Xalqimga xiyonat oโ€™ylagani yoโ€™q.
Mening yuragimni teshib oโ€™tdilar
Xalqimga otilgan talay-talay oโ€™q.

Qancha yoโ€™llar bosdim, gohida toldim,
Lekin xalq nomiga yuqtirmadim gard.
Faryod solar chogโ€™da jim boโ€™la oldim,
Xalqim dardi edi dil oโ€™rtagan dard.

Xalqim etagida yetdim voyaga,
Xalq bilan kuldim.
Bardoshim soโ€™z bermas, deyman, qoyagaโ€ฆ
Roziman, oโ€™lguncha xalqim deb oโ€™ldim.

SEN ONAโ€ฆ

Alisherga alla aytib uxlatgan
Sen โ€” ona.
Ogโ€™ushida Bobur kamolga yetgan
Sen โ€” ona.
Torobiyni ogโ€™ir jangga joโ€™natgan
Sen โ€” ona.
Olamni nurida munavvar etgan
Sen โ€” ona.
Yigโ€™lasa, dunyoni raso titratgan
Sen โ€” ona.
Kulgisi saodat parvarish etgan
Sen โ€” ona.
Dohiylar beshigin bedor tebratgan
Sen โ€” ona.
Mehri bahorida elni yashnatgan
Sen โ€” ona.
Yagona oโ€™gโ€™lingni joโ€™natding jangga,
Boโ€™l bardam, ona!
Onaday oshiq yoโ€™q ona Vatanga,
Muhtaram onaโ€ฆ

ONAGINAM

Tovonimga chaqir tikanakday botuvchi โ€” gโ€™ashlik,
Bedavo sizloviqday sizlatguvchi โ€” gโ€™ashlik.
Jigarimni qiymalab ahyon-ahyon,
Chuchvaraga chekkuvchi โ€” gโ€™ashlik.
Meni oโ€™ylab notavon va nimjon,
gโ€™ashimga tekkuvchi โ€” gโ€™ashlik.
Suyaklarimni sirqiratib,
och tevatday gโ€™ajiguchi,
Koโ€™zimga yosh tirqiratib,
jigโ€™ildonimda achchiq boโ€™zaday achiguvchi gโ€™ashlikโ€ฆ
Dunyoga qayta kelishimga koโ€™zim yetsaydi,
Yigit yoshim toโ€™lmay turib,
Ayriliq zaylida qoq yogโ€™ochday qurib
Jon bergan onamni koโ€™rishimga
koโ€™zim yetsaydi,
Tizzasiga bir nafas bosh qoโ€™yishimga
koโ€™zim yetsaydi,
Onalik mehriga oโ€™bdon toโ€™yishimga
koโ€™zim yetsaydi,
Oq sutingni oqlay, deyishimga
koโ€™zim yetsaydi,
Menda gโ€™ashlik netardi?
Yantoq oโ€™tinidek,
Tamaki tutunidek,
Tong paytida taralgan badbaxtlik tunidek โ€”
Cheksiz fazolarga tarqab ketardi!
Onaginam!
Odam boโ€™ldimmi menam?
Yigit yoshimgacha bir chelak suv keltirib
bermagan boโ€™lsam,
YO tashnaligingda bir kosa sharbat toโ€™ldirib
bermagam boโ€™lsam,
YO non yopishing uchun,
Hatto bir yoโ€™la, bir kun
Sahrodan oโ€™tin orqalab kelmagan bolangmanโ€ฆ

Ogโ€™zingdan soโ€™z chiqmay, yelmagan bolangmanโ€ฆ
Sening arzimas bir yumushingni ado etolmaganim,
Sening bir ishorangga yuz oโ€™mbaloq oshib ketolmaganim!

Seni jindak xushvaqt qilgani,
Seni jindak xushbaxt qilgani โ€”
Tagsiz jarlardan oโ€™tolmaganim,
Seni soโ€™nggi yoโ€™lga oโ€™zim kuzatolmaganim โ€”
Togโ€™day zil.
Abadiyatday cheksiz armon boโ€™lib qoldi dilimda,
onaginam!

Odam boโ€™ldimmi menam?
Ha, odam sanashar meni elimda,
Senga qilolmagan xizmatim,
Sen deb chekolmagan zahmatim โ€”
Jindak zehnim, jindak sheโ€™rim, jindak gโ€™azalxonligim
Onalik mehriga toโ€™ymagan mehrim,
jindak yaxshilik va yomonligim
Meni odam sanagan elimga baxshida,
jafodiyda onaginam!
Elga xizmatim โ€” senga xizmatim emasmi axir,
El meni farzandim demasmi axir!
Rozi boโ€™l, odam sanalay menamโ€ฆ
Dunyoga qaytib kelurman,
Lekin boshqa oโ€™gโ€™il boโ€™libโ€ฆ

Mirtemir hayoti va ijodi haqida >>

Mirtemir sheโ€™rlar toโ€™plami : ONAGINAM

โ€ฆ Ona bagโ€™rin qoโ€™msab oโ€™tdi goโ€™daklik,
Taqdir olib ketmish edi yiroqqa.
Goh oโ€™ksuklik, gohi shoโ€™xlik, tentakli,
Tagโ€™in bir yoz qaytib keldim qishloqqa.

Ne koโ€™rayin? Ketmon yotur zang bosib,
Sopi siniq, qarab boโ€™lmas oโ€™roqqa.
Ogโ€™il, chetan, quduq boshi chang bosib,
Onam shoโ€™rlik oโ€™xshar jonli qurchoqqa.

Koโ€™z yoshini artib roโ€™mol uchida,
Manglayimdan oโ€™pib, tutar soโ€™roqqa.
Singlim koโ€™zi milt-milt, hovli burchida,
Hovli oโ€™xshar hozir yuz bir quroqqa.

ยซKoโ€™z oydin!ยป deb olis-yaqin kelishar:
ยซKelding chogโ€™i tagโ€™in toโ€™rt kun qoโ€™noqqa?ยป
Vaqt tigโ€™iz-da, bular qaydan bilishar,
Biri uyga, biri chorlar ovloqqa.

ยซTulpor toโ€™gโ€™ri chortoq tomon choparmish,
Sen ham axir chopib kelgung chortoqqa.
Ot aylanib, qozigโ€™ini toparmish,
Sen ham axir topib kelgung shu yoqqaโ€ฆยป

Biri u der, biri bu der, xushvaqtlik,
Sakrab ketgum kelar oโ€™xshab tayloqqa.
Yaxshi tilak, yaxshi orzu, xushbaxtlik,
Mayli borsam borib kelay yayloqqa.

Vaqt tigโ€™iz-ku, lekin ancha turgim bor,
Tagโ€™in tushgum, qaydam, qanday soโ€™qmoqqa.
Onaginam koโ€™z oldida yurgim bor.
Ketmam, toโ€™lqin itgโ€™itganday qirgโ€™oqqa.

Tong otmayin oโ€™roqni ham soplagum,
Ketmonni ham duch qilgayman qayroqqa.
Loy qilaman, loyga somon qoplagum,
Erta bilan doโ€™stlar kelur shuvoqqa.

Qaydan bilsin ne savdolik yosh boshim,
Ona qalbi oโ€™xshar oydir buloqqa.
Xayollarda sovib qolar soโ€™k oshimโ€ฆ
Onaginam oโ€™tin qalar oโ€™choqqaโ€ฆ

* * *

Kaโ€™bamsan, sheโ€™riyat, ezgu ehromim,
Ogโ€™u ham bol toโ€™liq bebaho jomim.
Amalim va ishqim, umidu armon,
Uyqusiz tunlarim โ€” jindak ilhomimโ€ฆ
Kerakmas inju ham sensiz, haqiq ham,
Kerakmas shaddod ham sensiz, daqiq ham,
Hayot ham men uchun sensiz bemaโ€™ni,
Sensiz oโ€™tmasin-da hatto daqiqam.

* * *

Qorongโ€™ulik tushar,
Bagโ€™rim uvishar,
Tanholikda qayta tugโ€™ilaman men.
Yorilib ketguday
Tamom yitguday,
Toki tong otguncha boโ€™gโ€™ilaman men.

Koโ€™zimga yorugโ€™lik,
Soโ€™zimga yorugโ€™lik,
Sogโ€™ jonga yorugโ€™lik soโ€™rayman tongdan.
Armonli yoโ€™lchiman,
Armonli kuychiman,
Jahonga yorugโ€™lik soโ€™rayman tongdan.

Mirtemir sheโ€™rlar toโ€™plami: BETOBLIGIMDA

Majnuntol tagiga oโ€™tqazing meni,
Qovrilmay gโ€™ashlik alangasida,
Majnuntol tagiga oโ€™tqazing meni,
Nafasimni rostlay koโ€™lankasida.

Majnuntol tagiga oโ€™tqazing meni,
Qushlar ovoziga quloq solayin.
Majnuntol tagiga oโ€™tqazing meni,
Xayol ogโ€™ushida orom olayin.

Majnuntol tagiga oโ€™tqazing meni,
Shu kungacha oโ€™zni men cheklab boโ€™ldim.
Majnuntol tagiga oโ€™tqazing meni,
Men uchun yigโ€™lasin men yigโ€™lab boโ€™ldim.

* * *

Koโ€™zingni oโ€™ynatma, kulma, qarama,
Nozli nigohlaring kerakmas sening.
Bogโ€™lab olarman, deb endi oโ€™ylamaโ€ฆ
Tortgan u ยซohยปlaring chin emas sening.

Koโ€™p kunlar sudrading tusmol yoโ€™llarda,
Men-da tilsizlarcha ergashdim-ketdim.
Adashgan ekanman, bilsam, choโ€™llarda,
Mana endilikda tushunib yetdimโ€ฆ

Tushundim: u totli xayollar โ€” xayol,
Aldanmas bu yurak shirin soโ€™zingta.
Yoโ€™qol, ey aldamchi, yondashma, yoโ€™qol,
Termulish yoโ€™q endi orsiz yuzingga!

Jilmayma, qarama, soโ€™zlama menga,
Eski afsonani kuylama mengaโ€ฆ

Mirtemir sheโ€™rlar toโ€™plami: XOโ€™RSINIQโ€ฆ

Qoโ€™limdan har nima keladi, yurtdosh,
Gโ€™ariblik, yupunlik โ€” barin koโ€™rganman.
Qoโ€™sh ham haydaganman, oโ€™roq oโ€™rganman,
Ayrilikda koโ€™zdan toโ€™kkanman ne yoshโ€ฆ

Gโ€™oโ€™za ham ekkanman, juvari, kunjut,
Qoโ€™limda raqs etur teshayu randa,
Yoโ€™l ham, qoโ€™nalgโ€™a ham moโ€™l bu Vatanda,
Kamchil ham boโ€™lganman, toโ€™q, quvnoq va butโ€ฆ

Chuvak ham tikkanman, mol ham boqqanman,
Kuduq ham qazganman naq oโ€™n bir quloch,
Zilol suvlarida yuvishardi soch,
Ne-ne qiz sochiga lola taqqanman.

Taqdirimga hech ham oโ€™pka qilmayman,
Qoโ€™limdan kelmaydi degan pesha kam.
Baโ€™zan koโ€™zlarimda tomchi-tomchi namโ€ฆ
Hanuz sheโ€™r yozishni bilmayman.

Oโ€™LAN AVJLARIDAโ€ฆ

Oโ€™lan avjlarida gul ochadi dasht,
Oโ€™lan avjlarida zamon uygโ€™onur.
Oโ€™lan avjlarida dunyo-dunyo gasht,
Oโ€™lan avjlarida olam toโ€™lgโ€™onur.

Oโ€™lan avjlarida tugโ€™ilur suygu,
Oโ€™lan avjlarida tugโ€™ilur jujuq.
Oโ€™lansiz na rang bor, na yorugโ€™ tuygโ€™u,
Hayot lablariga toshadi uchuqโ€ฆ

Mirtemir hayoti va ijodi haqida >>

Manba

TAVSIYA ETAMIZ

Subscribe
Notify of
guest
2 fikr
Oldest
Newest Most Voted
Inline Feedbacks
View all comments
Noila

Great !!

Madina

Bts ARMY

ILMLAR.UZ. 2023

Attestatsiya
TESTLAR
Darsliklar
Tv dasturlar
2
0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x