Mundarija
Halima Xudoyberdiyeva sheโrlari
Halima Xudoyberdieva 1947 yil 17 mayda Sirdaryo viloyatining Boyovut tumanida tugโilgan. Oโzbekiston xalq shoiri (1992). ToshDUning jurnalistika fakul`tetini tugatgan (1972). ยซIlk muhabbatยป (1968), ยซOq olmalarยป (1973), ยซChamanยป (1974), ยซSuyanch togโlarimยป (1976), ยซBobo quyoshยป (1977), ยซIssiq qorยป (1979), ยซSadoqatยป (1983), ยซMuqaddas ayolยป (1987), ยซYuragimning ogโriq nuqtalariยป (1991), ยซXoโrlik oโtiยป (1993), ยซBu kunlarga yetganlar borยป (Saylanma, 1994), ยซToโmarisning aytganiยป (1996), ยซSaylanmaยป (2000), ยซYoโldadirmanยป (2005) va boshqa sheโriy kitoblari nashr etilgan. T. Minnullinning ยซAllaยป p`esasi shoiraning avtorlashtirilgan tarjimasida Oโzbek milliy drama teatri sahnasida koโyilgan. Hamza nomidagi Oโzbekiston Davlat mukofoti laureati (1990).
Halima Xudoyberdiyeva tarjimai holi >>
Boshqa sheโrlar toโplami >>
Quyida siz Halima Xudoyberdiyeva sheโrlari bilan tanishasiz.
YURAGIMDA BARGLAR SHIVIRI
Oโz dunyom ichida bogโlarni yaratdim.
Soโlib bitdilar.
Tafakkur kuchidan togโlarni yaratdim.
Nurab ketdilar.
Bogโlarim oโrnida xazonlar, supurdim,
Barg, xazon.
Togโlarim oโrnida tepalar, jim turdim.
Dilda qon.
Kuydim men, ammo kul boโlmadim, qaytalab
Tuproqqa toโkdim men, manglay ter, dil qonim.
Maysa, koโk maysalar unda zap,
O, jonim!
Qiynading deysanmi, toโgโri-ku,
Oโylasang menda ham gunox yoโq,
Shu kichik yuragim boโlsa quv,
Yashasak begโalva, koโngil toโq.
Begona tashvishu jabrga,
Uyquda oโtsa ham umr bir kun
Ketmoq shart soโnggi uy-qabrga.
Shunday, ha, mahkam boโl, sen jonim.
Yelkaga
Hali koโp yuklarni yuklarmiz,
Koโp xazon bogโlarni tiklarmiz,
Koโtara olmasmiz yukni goh,
Va yoki tuygโumda qular togโ.
Shunda yana yangidan
Tafakkurda togโlar yaratishimiz,
Soโlgan bogโlar oโrnida yashil-yashil,
Daraxtlari shovullab turgan bogโlar yaratishimiz kerak,
O, mening qattiq jonim!
Ishonamanki,
Sen chidab berasan bu talablarga jim.
Yuragimda barglar shivirlayotganga oโxshaydi,
Demak,
Yaratilajak bezavol bogโlarimning
Ilk nihollari kurtak yozayapti,
Bogโlar gurkirab qad koโtarayapti yuragimda,
Barglari yashil-yashil bogโlarโฆ
1967
DORILAMON KUNLAR KELDI...
Onaginam!
Dorilamon kunlar kuldi, shafakdari ol,
Qayon boqsang, shaylanishlar va sozlashlar tor.
Olcha gulin koโzlaringga surtasan behol:
ยซBu kunlarga yetganlar bor, yetmaganlar borยป.
Soโlgโin-soโlgโin lablaringdan ucharkan shu soโz,
Otaginam xayolimda rostlay boshlar qad.
Dorilamon kunlarga qayt, onam, yumib koโz,
Oโksik dilda boshlanmasin desang qiyomat.
Bu tabiat suyumlidir ham koโzlari koโr,
Goh sharobdan, goh ogโudan qilar bizni mast.
Belginangga tirgak boโlay, onajonim, tur,
Dorilamon quyoshga boq, unga qasdma-qasd.
Yuzing ardoqli quyoshday issiq va mahvash.
Koโzlaringda umid yonar tikilgan oni,
Qorli kunlar bilan ketsin dilingdagi gโash,
Qizgโish, lola rang qoplaydir bu kun dunyoni.
Bu dunyoning qir-darasin xosiyati moโl,
Yerni yalang oyoq bossang yayraydi taning.
Yashamoq โ bir tansiq taom, unga ursang qoโl,
Borgan sari ochiladir ishtahang saning.
Bogโlardagi yetilgusi har mevali shox,
Rizqdir bizga, rizqqa doim dil ilinjliqdir.
Oโgโlonlaring kelar, ana, ochishib quchoq,
Oโgโlonlaring meva qadar bir shirinlikdir.
Onaginam!
Oโzing tortma davralardan, el chorlaganda,
ยซTiriklikning bayramiยป, deb sozlanganda tor.
Oโzing soโlgโin lablar bilan pichirlaganday:
ยซBu kunlarga yetganlar bor, yetmaganlar borยป.
1967
* * *
Siz topmishim, yoโqotmishimmas,
Sor lochinim, ojiz qushimmas.
Siz dunyoda rost deb tutganim โ
Tutolmagan yolgโon tushimmas.
Sizga fido boโlmoq istayman,
Siz deb ado boโlmoq istayman.
Asta-asta yoโqotmay Sizni,
Birdan judo boโlmoq istayman.
Tarang tortmoqda simlar, ayting, โ
Xayollarga tolsinlar, ayting.
Siz โ jon, olsa jonim qiynamay,
Birdaniga olsinlar, ayting.
Siz topmishim, yoโqotmishimmasโฆ
1967
BIZ OLMAMIZ
Biz olmamiz shoxlardagi, toโkmasinlar, aytingiz,
Daryo boโlar koโz yoshimiz, choโkmasinlar, aytingiz.
Gโoโrmiz hali, aytingizki, gโoโr mevani uzmaylar,
Goโdakning ham tonggi shirin uyqusini buzmaylar.
Aytingizki, yana, bizlar endi qoโshiq boshladik,
Eshitsinlar axir uni quloq berib odamdek.
Qoโshigโimiz tinayotgan u qalblarni etar rom,
Esga tushar oydin kecha, oq yuzli qiz, sarxush jomโฆ
Chalgโingizni charxlab qoโying, bizning qoโshiq charxlogโliq.
Bundan soโnggi hayotimiz oโsha qoโshiqqa bogโliq.
Kuylamoqqa qoโyib bering, kuylay olmasak joโshib,
Oโrib oling bizlarni ham, oโsha qoโshiqqa qoโshib.
Biz olmamiz shoxlardagi, toโkmasinlar, aytingizโฆ
1971
MEN SEN BILAN XAYRLASHGAN TUN
Men sen bilan xayrlashgan tun qaro edi, qaro edi,
Tun bagโri but, mening bagโrim yaro edi, yaro edi.
Tun bagโrida qolsin derdim, koโrmasinlar, koโrmasinlar,
Koโrib birov rostu birov roโyo tomon burmasinlar.
Tilimga-ku ishonchim bor, itoatsiz soโlsa rangim,
Men tinglarman yulduzlarning sukutinmas, shoโx jarangin,
Yarqiroq oy shuโlasida tol-tol boโlib eshilarman,
Xushbaxt doโstlar davrasiga oโzim urib, qoโshilarman
Va achchiqma-achchiq turib, baxtga qarshi, baxtki barbod,
Baxtlilardan shiddatliroq kuylarman shod, kuylarman shod.
Aminmanki, avjim bilan shu birinchi davradayoq
Oโzimga tong yaratarman, tongim mening otar oppoq,
Tunda qolar dardim mening, nurlar chayar yuzlarimni,
Unutishning seli yuvar, dilning armon, izlarini.
Achchiq oโylar toโzonidan oโzni olib chiqib ketib,
Bir gul yangligโ ochilarman nur qoโynida javlon etib.
Kim ham bilsin, soโkilgan dil choklarining bitmogโini,
Baโzida gul hasratlardan ortiq yashnab ketmogโini.
Men sen bilan xayrlashgan tun qaro edi, qaro edi.
1973
BUL KUN KIMDIR OโYNASA
Bul kun kimdir oโynasa
Dogโ ustida oโynaydi.
Dogโ-daraxti zardob rang
Bogโ ustida oโynaydi.
Bu tuproqqa ishonch-la
Oyoq bosib boโlmagay,
Qumlari tirqiragan
Qumloq ustida oโynaydi.
Bul kun tuhmat โ togโday tik,
Bul kun igโvo โ koโp ulugโ,
ยซBul qaro-ku, qaroยป deb
Oq ustida oโynaydi.
Har qadamda gโor, qopqon,
Qurbon topqoni topqon,
Yuztuban tushgan munkib,
Hamroh ustida oโynaydi.
Muqom-la yangi-yangi
Tepinganda yer changib
Oโzi tushar, ertangi
Choh ustida oโynaydiโฆ
Qandoq soโlmay qiyogโi,
Kuyib ketmay oyogโi,
Naq yurakning ustida,
Oh ustida oโynaydiโฆ
1988
TURON
Turklikning mukaddas oโchogโi Turon.
Abdurauf Fitrat
Oโngimda ruhimga oโq otgan fikr,
Koโnglimga bir yorugโ choโgโ otgan fikr.
Uyqumda qonimni uygโotgan fikr:
ยซTurklikning muqaddas oโchogโi Turonยป.
Moziyi har otar tongni emizgan,
Har tigโli aqlni, ongni emizgan.
Boโri, tulkimas, arslonni emizgan โ
Turklikning koโkragi, bulogโi Turon.
Koโkiga turnalar ยซqur-qurยปlab botgan,
Otganda kamoni bexato otgan.
Temurday xoqonlar qirqirlab yotgan,
Turklikning beshigi, quchogโi Turon.
Keyinโฆ orqadan yov toshlari yetgach,
Sara keksalari, yoshlari ketgach,
Tarqoq arslonlarin boshlari ketgach,
Yerning tutab yotgan qir, togโi Turon.
Boy-boy bobolarim boyib, yiqildi,
Oโz qoniga oโzi toyib yiqildi.
Bir-biroviga bosh qoโyib yiqildi
Koโnglimning kuyigi, dard, dogโi Turon.
Shukur, xun uygโotdi qaytadan qonni,
Arslon bolalari qaytadan yondi.
Yovlar ololmagay endi Turonni
Bugun, tik arslonlarning togโi Turon!
1993
VATAN JIM TURADI
Vatan jim turadi, ammo u haqda
Togโdan tushib kelgan tosh soโz aytadi.
Bir sadolar kelar jim-jim kurtakdan,
Osmondan kelgan quyosh soโz aytadi.
Vatan jim turadi, bayrogโi yonib
Boshidagi tugโi aytadi soโzni.
Moziylardan kelib โ chir-chir aylanib,
Momomning urchugโi aytadi soโzni.
Vatan jim turadi. Sabolarining
Naylarga qoโshilib boโzlari koโpdir.
Saraton. Dashtdagi bobolarimning
Pastak chaylalarin soโzlari koโpdir.
Vatan jim turadiโฆ
OโZBEKNING
Uzun tunlar oylardanam uyalgan,
Ayollari tolsa sevilib tolgan.
Qora koโzi bor yurakka ishq solgan,
Togโlardagi jayronidir Oโzbekning.
Oybarchini โ bor Barchindir, ertakmas,
Alpomishdan tugโ olmagan erkakmas.
Doโst yukiga yelka tutib, togโi past,
Hama olam hayronidir Oโzbekning.
Uylarida gโichirlaydi hamon sinch,
Nodirasi mozorida yotsin tinch.
Har bolasi to soโnggi dam โ yukingich,
U bir Kaโba โ vayronidir Oโzbekning.
Bilmam Alloh gul berganmi, xas bergan,
Ne boโlsa ham dilin sarxush, mast bergan.
Nodiraga kaniz boโlib sas bergan
Halimasi, biyronidir Oโzbekning.
Yerda bunday goโzal yer yoโq, oy yoโq deb
Koโnglim bir oydinlik yuqtirib turar.
โYotmoqqa bundan-da issiq joy yoโq โ deb,
Onamning mozori uqtirib turar.
TOMOQ QIRISHI
Ota kelganini doim qishu yoz
Tomoq qirishidan bilar edilar.
Bola-yu kattalar chiqardi peshvoz,
Barsday yurishidan bilar edilar.
Endi u yoโlbars yoโq, tortmasdan sergak
Bemalol oโtirar, uyda ayol โ oy.
Erkak shunday boโlsa, kelganda erka,
Ayol tipirchilab topmay qolsa joy.
Bu ayol oldinam bemalol edi,
Uddalay olmadi erga shamlikni.
Qabul qilolmadi erkakning didi
Ayoldagi bu tur xotirjamlikni.
Ayol endi hushyor, qulogโi ovda
Yigโlab eslar erin har bir kirishin
Endi tushlarini qilar bezovta
Shovqin. Va erkakning tomoq qirishi.
Halima Xudoyberdiyeva sheโrlari
BATAMOM UYGโONSAMโฆ
Turayotgan qushga
Oโxshayman juda,
Qushlarga oโxshayman
Uygโonayotgan.
Baโzi tomirlarim
Hali uyquda,
Baโzi tomirlarda
Qonlarim qotgan.
Xas-xashaklar bilan
Sudralib yurib,
Oโqlik orzusida
Ketib borar yoy.
Oโzim-cha nelardur
Gโudranib yurib,
Guldayin umrimni
Bermoqdaman boy.
Oโzimcha kimningdir
Gโamini yedim,
Kimningdir kuniga
Yuribman yarab.
Batamom uygโonib
Ololsam edi,
Uchib ketarmidim
Koโklarga qarab.
ENDI KET
Endi ket!
Kutdirding, yomon kutdirding,
Hijron azobini shavq-la yutdirding.
Yiqildim. Boshimda ustuvor turding,
Endi ket!
Hijron yoโllarida sochildi zarim,
Kutdim โ ishqim yarim, umidim yarim.
Bir-bir sinib bitdi qobirgโalarim,
Endi ket!
Endi ket, shavkatu shon ortiqchadir,
Chanqab qulagach, ummon ortiqchadir.
Tilanib toโkilgach, non ortiqchadir,
Endi ket!
Endi ket, boshqaga dilingni yorgin,
Alvido, koโnglimda na gina, na kin.
Endi kimga borsang vaqtida borgin,
Endiโฆ
Ket!
OSMON YAQIN KELAR
Osmon yaqin kelar,
Judayam yaqin,
Qarichlab yetasan
Ololsang chama.
Bir kuni chaqnaydi
Ulugโvor chaqin,
Bolaga aylanib
Qoladi hamma.
Buguncha kattasiz
Xafahol, zada
Yuribsiz sir tutib
Dil, qaโringizni.
Quyuq tuman bosgan
Har bir lahzada,
Bir-birovga quyib
Zaharingizni.
Ammo, aziz odam,
Bechora odam!
To yerning ostiga
Ketmasdan kirib,
Dunyoda behishtiy
Un ham borligin
Goโdakka aylanib
Shodon, qiyqirib
Bir-birin quchoqpar
Kun ham borligin
Unutma!
Osmon yaqin kelar
Judayam yaqinโฆ
KUTISH
Ballada
Bilmam toโgโrimidi va yoki xato,
Oโgโilchasin uch kun kutdirdi ota.
Uch kun unga umid bogโladi yetim,
Uch kun kir yengiga yigโladi yetim.
Keyin ota kutdi. Uch yillab kutdi.
Koโzi yoshdan xira, gโiltillab kutdi.
Chiqib kunshuvoqqa, tom orqasiga,
Sogโinchlarin ekdi tomorqasiga.
Keyinโฆ oโttiz yillab koโzi yoโl oโydi,
Keyin koโrmay qoldi. Koโziyam toโydi.
Soโngโฆ timirskilanib chiqdi soโriga,
Oโldi. Shu yuk bilan ketdi goโriga.
Soโngโฆ
U ham umr boโyi boโlganmidi xit โ
Ular-chun uv tortdi hovlida koโr it.
MAJNUNTOL
Majnuntol, ey, egib shox
Sen kimlarga sir aytding.
Baridan boโldim ogoh,
Oโn aytdingmi, bir aytding.
Siringni suvga solma,
Bargingdan gโam arisin.
Bir siringni ololmay
Yosh dunyolar qarisin.
Sen ham koโzin yoshini
Hech kim koโrmas bir naysan.
Faqat ishqing yashirib
Mendek yigโlayolmaysan.
HAYF
Essiz, zilol daryolar
Biz qonib ichmasak hayf.
Essiz moviy maโvolar,
Biz qonib uchmasak hayf.
Irmoq pastlab, qiyalab
Ketsa, uchqur togโ, essiz.
Koโrmay oโtsa biyalar
Uchkur argโumoq, essiz!
Dunyosiga oโt ketsin,
Dunyosiga ertak hayf.
Unda koโngli ayolsiz
Ketayotgan erkak hayf.
OโZING TIK KET
Bilolmasman, bu dunyosi hikmatmu yo siymu zar,
Tilsimlarin ochmoq boโlib qancha chopmay, hayronman.
Koshonamni, xos xonamni sinchiklab koโradilar,
Koโnglim koโrar, koโnglim soโrar bir doโst topmay hayronman.
Bir oโy singdi yuragimga, xuddi nashtar, xuddi oโq,
Yiqilmagin, yishqilganni suyaydigan odam yoโq.
Zogโlar sendan chekingaydir, hatto bogโlar ketgaydir,
Oโstirganing uchun qulluq, sen deb ozor cheksinmi?
Oโzing yerdan koโtarganing โ togโlar sendan ketgaydir,
Yaqinlab bor, biror toshi tanimasa, oโksinma.
Horib suyanmoqchi boโlsang bog qurigan, bodom yoโq,
Yiqilmagin, yiqilganni suyaydigan odam yoโq.
Faqatgina olar doโstmas, berar doโsting boโlsa ham,
Oโzing tik ket, omonatdir, bir ustunin ushlama.
Qabrgacha, oโlimgacha borar doโsting boโlsa ham
Oโlimgacha oโzing tik ket, yoโllarda yer tishlama.
Adl yasha!
Bilgan holda, koโzlaringda motam yoโq
Yiqilmagin, yiqilganni suyaydigan odam yoโq!
Halima Xudoyberdiyeva tarjimai holi >>
Boshqa sheโrlar toโplami >>