Nurullaboy majmuasi ya’ni saroyi XIX asr oxiri XX asr boshlarida Xiva tarixidan so‘zlaydi va go‘zalligi va jozibasi, ulug‘vorligi va hashamati bilan boshqa saroylardan qolishmaydi. Saroyning qurilish tarixi juda qiziq.
Nurullaboy majmuasi.
Tarix sahifalarida sharq xonlari va amirlarining dabdabali hayoti haqidagi hikoyalarni ko‘plab uchratamiz. Albatta, har bir hukmdor uni saroy xonalari, ajoyib bog‘lari va ulug‘vor saroylar bilan o‘rab olishga harakat qilgan. Buning uchun eng mohir ustalar, me’moriy hunarmandchilik zargarlari taklif qilingan.
Muhammad Rahimxon II (1845-1910) xivalik bir boy Nurullaboydan o‘z bog‘ini sotishini so‘raydi. Savdogar Nurullaboy bitta shart bilan rozi bo‘ladi, bog‘ning nomi o‘zgarmasligi kerak edi. Xon shartga rozi bo‘ldi. Shunday qilib, Nurullaboy nomi saqlanib qoldi.
Muxammad Rahimxon II bog‘ hududida sevimli o‘g‘li Asfandiyorxon (1871-1918) uchun katta yozgi saroy qurishga qaror qiladi. Saroy Ichan-Qal’aning shimoli-g‘arbiy qismida joylashgan. U baland devor bilan o‘ralgan va to‘rtta hovlidan iborat. Siz asosiy darvozadan saroyga borishingiz mumkin, uning Ichida esa soqchilar va devonxonaning maxsus xonalari joylashgan.
Muhammad Rahimxon II (1845-1910) xivalik bir boy Nurullaboydan o‘z bog‘ini sotishini so‘raydi. Savdogar Nurullaboy bitta shart bilan rozi bo‘ladi, bog‘ning nomi o‘zgarmasligi kerak edi. Xon shartga rozi bo‘ldi. Shunday qilib, Nurullaboy nomi saqlanib qoldi.
Muxammad Rahimxon II bog‘ hududida sevimli o‘g‘li Asfandiyorxon (1871-1918) uchun katta yozgi saroy qurishga qaror qiladi. Saroy Ichan-Qal’aning shimoli-g‘arbiy qismida joylashgan. U baland devor bilan o‘ralgan va to‘rtta hovlidan iborat. Siz asosiy darvozadan saroyga borishingiz mumkin, uning Ichida esa soqchilar va devonxonaning maxsus xonalari joylashgan.
Qabul xona uchun maxsus ishlangan g‘ishtlar maxsus tayyorlangan. Xiva xonligining eng yaxshi ustalari g‘isht quyish bilan shug‘ullangan. Tom qismini esa yupqa temir bilan qoplaganlar. Saroyning zallariga parket yotqizilgan, ularni yopish uchun, shuningdek, deraza va eshiklarni o‘rnatish uchun Xivada yashovchi menonit-nemislari taklif qilingan.
Devorlari yog‘li bo‘yoqlar va o‘yilgan naqshlar bilan qoplangan. Shiftlar gullar va farishtalar bilan bezatilgan, ularni bezash uchun rus rassomlari taklif qilingan. Shiftni xivalik ustalar mohirona geometrik shaklli bezaklar bilan bezatganlar, ustiga yupqa oltin qatlami surtilgan. Yettinchi xona alohida e’tiborga loyiq, uning shiftini qimmatbaho toshlar va tovus tuklari bezatilgan, yetti xonaning barchasida Rossiyadan qismlarga bo‘linmagan holda yetkazib berilgan chinni kaminli pechlar, shuningdek, Xiva uchun yangilik bo‘lgan hashamatli elektr qandillar o‘rnatildi. Kichkina dvigatel bir vaqtning o‘zida barcha chiroqlarni yoqish uchun o‘rnatildi.
Oqsaroy maqbarasi tarixi va rasmlari
Bir muncha vaqt saroyda muzey va ta’lim uyi ishlagan bo‘lsa, bugun qarorgoh ta’mirlanib, asl qiyofasiga qaytarilgan. Endi bu 9 ta katta va kichik xonadan, ziyofat xonasidan, arxivdan, madrasadan, xizmatkorlar va soqchilar xonasidan, bog‘ va gulzorlardan iborat saroy majmuasidir. Nurullaboy saroyi Xorazm milliy uy-joy qurilishining an’anaviy xususiyatlarini o‘zida mujassam etgan. Xiva, Nurullaboy saroyiga borishni tavsiya qilamiz!
Majmua rasmlari.
