Mundarija
Ko’hna – Ark – Xivaning ichki shahri Ichan qal’ada joylashgan. Ko’hna Arkning kirish darvozasi Xiva shahridagi Ko’hna Arkning sharq tomonida joylashgan.
Ko’hna Ark.
Ko’hna Arkning kirish darvozasi Xiva shahridagi Ko’hna Arkning sharq tomonida joylashgan.
Qal’a XVII asr oxiriga to‘g‘ri keladi. 1688-yilda qurilish tugagandan so‘ng Ko’hna-Ark “qal’a ichidagi qal’a”ga aylanib, Ichan qal’adan baland loy devor bilan ajratilgan. U Shayboniylar sulolasi davrida qurilgan va 100 yildan keyin mustaqil shaharga aylangan. Bu Xivadagi eng qadimgi xon qarorgohi.
Bu yerda masjidlar, qabulxona, ayol qismi uchun xonalar (haram), zarbxona, otxona, ustaxonalar, yashash xonalari va boshqalar bor edi. Hukmlarni ijro etadigan joy – zindon mavjud bo‘lgan. Maydonda o‘quv janglari va harbiy ko‘riklar va paradlar o‘tkazilgan.
Qal’a xon va uning a’yonlar, amaldorlar va harbiylarning hayoti uchun zarur bo‘lgan barcha narsalar bilan ta’minlangan.
1686-1688 yillarda qurilgan birinchi bino 18-asr o‘rtalarida, eronliklarning bosqini paytida vayron qilingan. Bugungi kunda mavjud bo‘lgan majmua XIX asr boshlarida (1804–1806) qayta ta’mirlangan.
Xorazmdagi Uch – Avliyo maqbarasi
Me’morchiligi.
Uning qurilishi va tuzilishiga ko’ra shahar ichidagi shaharni eslatadi. Bir tomoni Ichan Qal’a dеvori va boshqa tomonlari maxsus dеvorlar bilan o’rab olingan. Arkka faqat bitta yo’ldan, sharqiy darvozadan kiriladi. Uning xududi 1 gеktardan ziyodroq maydonni egallab, to’rtburchak shaklda (123×93 mеtr) qurilgan bo’lib, baland qalin dеvor bilan o’ralgan. Ko’hna ark katta-kichik to’rtta hovlidan tashkil topgan. Haram va xonga qarashli uy-joylar shimol tomondagi ichkari xovlida joylashgan. Arkdagi buzilib kеtgan xonalar haqida aniq fikr yuritish qiyin, lеkin saqlangan ko’rinishxona, yozgi va qishgi masjid, zarbxona va haram binolari saroyning haqiqiy ko’rinishi haqida qisman tasavvur bеradi.
Arkni Eltuzarxon Xiva binolari qayta tiklanayotgan davrda (1804-1806) qayta qurdirgan. Qurilishga Yusuf Mеxtar boshchilik qilgan, Olloqulixon davrida (1825-1842) yangidan qurilib, dеvorlariga sirli koshin yopishtirilgan, mе’mor usta Abdulla jin jonbozlik ko’rsatgan. Ko’rinishxona ayvoni 1855 yilgi janjallarda vayron bo’lgan bo’lib, 1864 yilda Sayid Muhammadxon tomonidan qayta ta’mirlangan.
Rasmlari.
