Uvaysiy hayoti va ijodi
Uvaysiy hayoti va ijodi
Jahon otin Uvaysiy โ shoira, chigโatoy tilida ijod qilgan qoโqon (oโzbek) adabiyotining mumtoz namoyondasi. Nodira va Mahzunalar bilan bir qatorda qoโqon ayollar sheโriyatining namoyondasi hisoblanadi.
Uvaysiy Margโilonda oddiy, ammo oโqimishli oilada tugโilgan. Otasi dunyoviy ilm haqida, ayniqsa, oโzbek sheโr tuzilishi toโgโrisida tushuncha beradi.
TAVSIYA ETAMIZ : UVAYSIY SHEโRLARI VA GโAZALLARI
Shoiraning shaxsiy hayoti muvaffaqiyatsiz oโtadi: erta yetim qolib, ona shahrini tark etadi va ikki nafar farzandi bilan Qoโqonga koโchib oโtadi. Bu yerda uni shoira Nodiraning turmush oโrtogโi Qoโqon hukmdori Umarxon amir oโz nikohiga oladi.
Uvaysiyning qizi Kuyash onasi hayotligida olamdan koโz yumadi, oโgโli esa Qashqarga askar etib yuboriladi. Farzandlariga boโlgan sevgisini oโquvchilari taqdim etib, ularga fan va sanโat asoslarini oโrgatadi. Shoiraning fojiaviy taqdirini ijodida namoyon boโladi โ uni bejizga mahzun shoira deb atashmagan. Uvaysiy oltmish yoshdan ortiq umr kechirgan.
Uvaysiy lirik sheโrlar devonining muallifi sifatida mashhur. Uning gโazallariga yuqori sheโriy mahorat hos. Sheโrlarida eโtirozlarni uchratish mumkin: shoira Sharqdagi ayollarning qaramlik holatini ayblaydi. Shoira sheโrlaridagi asosiy mavzu yaxshilikka chorlash, doโstlik va muhabbat tuygโularini madh etish hisoblanadi.
TAVSIYA ETAMIZ : UVAYSIY SHEโRLARI VA GโAZALLARI
Sheโriyatidagi turkiy anโanalarga xoslikni Navoiy va Fuzuliy satrlari keltirilgan muxammaslarida kuzatish mumkin. Shoira chiston, yaโni jumboq sheโrlar janriga yangilik olib kirgan โ ularni ijodkor oโz oโquvchilari uchun yozgan.
Uvaysiy qalamiga ikkita doston tegishli boโlib, โKerbela-nomaโ kitobiga jamlangan, shuningdek, โMuhammad Alixonning hayotiโ โ Umarxon va Nodiralarning oโgโli, XIX asrda yashagan qashqarlik xonning hayoti ifodalangan tugallanmagan sheโriy bayon.
Devon va dostonlardan tashkil topgan Uvaysiyning qoโlyozmalari Oโzbekiston Fanlar Akademiyasi qoshidagi Sharqshunoslik institutida 1837 raqami ostida saqlanadi.
Rus tiliga asarlarini Naum Grebnev, S. Ivanovlar tarjima qilishgan. Yirik asarlari tarjima qilinmagan.
BU QIZIQ : NODIRA HAYOTI VA IJODI >>
Uvaysiy Asarlari
โขย ย ย ย ย ย ย ย ย Devon
โขย ย ย ย ย ย ย ย ย Dostonlar
โขย ย ย ย ย ย ย ย ย โKerbela-nomaโ ikki qismda โ โXasan tarixiโ va โHusayn tarixiโ
โขย ย ย ย ย ย ย ย ย โMuxammad-Alixon hayoti haqida qissaโ
โขย ย ย ย ย ย ย ย ย Bedilning sheโrlariga sharhlar
Bir qator olimlar Uvaysiyni maโyus shoira deb atashadi. Bu albatta, bejiz emas, zero, โfarzandlaridan ayrilgan onaโ sifatida uning iztirobli ichki dunyosini bayon qiluvchi sheโrlari juda koโp.
Uvaysiyning ijodiy merosi chuqur maโnosi va yuqori badiiy mahorati bilan alohida ajralib turadi va kitobxonlarga hali uzoq yillar maโnaviy ozuqa boโlib xizmat qilishi shubhasiz.